Μαθήματα ανθρωπιάς από το Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο στην Καλλιθέα

Στα παιδιά που έρχονται στο ΠΕΝ τους λέμε πως είναι ένα σχολείο, μόνο που θα κοιμούνται και το βράδυ εδώ. Όταν με ρωτάνε «γιατί πρέπει να μείνουμε εδώ;» τους λέω «στο σχολείο έρχονται τα αγγελάκια και φροντίζουν το κάθε παιδάκι να είναι καλά και να βρει τη μανούλα του». Και όταν στη συνέχεια με ρωτούν «και το βράδυ πού κοιμούνται τα αγγελάκια;» τους απαντώ «είναι εδώ δίπλα σας αλλά δεν τα βλέπετε».

 

Στην περιοχή της Καλλιθέας, στο οικοδομικό τετράγωνο Κρέμου, Φορνέζη, Λυκούργου και Φιλαρέτου και σε μια έκταση έξι στρεμμάτων στεγάζεται το Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο (ΠΕΝ). Μια φυσική όαση δροσιάς και αγάπης που αγκαλιάζει τα παιδιά και τους ξαναδίνει το χαμόγελο.

Η Πρόεδρος του ΔΣ του ΠΕΝ με δέχτηκε με χαρά προκειμένου να μιλήσουμε για τα θέματα παιδικής προστασίας. Φανερά συγκινημένη η κα. Ηρώ Ζερβάκη απάντησε στις ερωτήσεις μου και μοιράστηκε μαζί μου κάθε μικρή λεπτομέρεια που φανερώνει την μεγαλοψυχία όλης της ομάδας των ανθρώπων του ΠΕΝ.

Ποιο το ιστορικό του ΠΕΝ; Από ποιούς και πώς ξεκίνησε αυτό το όμορφο και κοινωφελές του ταξίδι;

Το Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο ξεκίνησε το 1912. Αρχικά σαν μια Ένωση των Ελληνίδων, μαζί με την Αικατερίνη Λασκαρίδου, μία γυναίκα πλούσια της διασποράς που γύρισε στην Ελλάδα και αφοσιώθηκε στην φιλανθρωπία. Χαρακτηριστικά η μια της κόρη έχει κάνει τον Οίκο Τυφλών.  Η Λασκαρίδου εμπνεύστηκε από την Φρεμπελιανή φιλοσοφία  που μιλούσε για τους "κήπους των παιδιών", δηλαδή τα kindergarten. Ο παιδαγωγός του 19ου αιώνα Φρίντριχ Φρέμπελ θεωρούσε το παιχνίδι σαν ένα τρόπο μάθησης. Πίστευε πως οι γονείς έπρεπε να παρέχουν εμπειρίες και υλικά που θα βοηθούσαν τα παιδιά να κατανοήσουν τον κόσμο και τον εαυτό τους. Η Λασκαρίδου λοιπόν έστησε το "Εθνικό Ορφανοτροφείο Θυμάτων Πολέμου" κάνοντας παράλληλα και φιλανθρωπικό έργο προσφέροντας φιλοξενία στα παιδιά που έζησαν την φρίκη των πολέμων του 1912, του 1940 και του εμφυλίου. Επίσης μοίραζαν τρόφιμα, κλπ. Το 1973 έγινε αμιγώς ίδρυμα γιατί μέχρι τότε ήταν σωματείο. Το 1978 ονομάζεται "Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο" και φιλοξενεί παιδιά με εισαγγελικές εντολές ή δικαστικές αποφάσεις που το βιολογικό περιβάλλον ή η οικογένειά τους είναι ακατάλληλη. Παιδιά τα οποία οι γονείς κάνουν αίτηση για να τα πάρουμε διότι αδυνατούν να τα μεγαλώσουν καθώς και γειτονόπουλα της περιοχής που φιλοξενούνται στον παιδικό μας σταθμό. Σκοπός μας είναι να γίνει αυτός ο συγκρητισμός που συμβάλλει στην κοινωνικοποίησή τους.

Ποιοι οι σημαντικότεροι σταθμοί στην πορεία του; Πάντα σε αυτόν τον χώρο στεγαζόταν το ΠΕΝ;

Ο πρώτος σταθμός ήταν το ξεκίνημα της Λασκαρίδου σε αυτό το χαρακτηριστικό οικόπεδο στο οποίο είμαστε, ένα ωραιότατο οικόπεδο έξι στρεμμάτων στο κέντρο της Καλλιθέας. Υπήρχαν και δύο χώροι όπου γίνονταν οι φιλανθρωπίες σε Αθήνα και Πειραιά. Εδώ στεγαζόταν πάντα το ΠΕΝ, όμως τότε είχαν μόνο ένα κομμάτι του οικοπέδου και κάτι παραπήγματα. Μετά έγινε ένα όμορφο κτίριο, το έχω δει σε φωτογραφίες, και το υπόλοιπο είχε παραμείνει οικόπεδο. Τη δεκαετία του 70 χτίστηκαν τα κτίρια που έχουμε τώρα. Φαίνεται ότι η δωρεά του οικοπέδου μάς δόθηκε από δυο χορηγούς του Εθνικού Νηπιοτροφείου. Άρα το σημαντικό είναι ότι από εδώ ξεκίνησε η Λασκαρίδου τη σχολή νηπιαγωγών που εκείνα τα χρόνια (αρχές του 19ου αιώνα) λειτουργούσαν αυτή και το Αρσάκειο μόνο. Δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο  πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Επίσης, έχει να κάνει με το ότι απορρόφησε μια σειρά από παιδιά μαζί με τις μητέρες τους. Εκείνο τον καιρό συνέβαινε αυτό∙ για παράδειγμα μπορεί να μην ζούσε ο πατέρας και η μητέρα να ήταν άνεργη. Πολύ καλά έπρατταν διότι είναι μεγάλη βοήθεια αυτή. Το 1970 γίνεται Ίδρυμα (ο δεύτερος σταθμός μας).  Έτσι ξεκίνησε μια διαφορετική πορεία κι έγιναν οι εγκαταστάσεις μας, περίπου τη δεκαετία του 80. Τότε εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά εδώ μελέτες από το εξωτερικό για το πώς κοινωνικοποιούνται τα παιδιά κι έτσι άνοιξε ο παιδικός σταθμός . Μάλιστα οι μελέτες λένε ότι πρέπει να έχουμε ένα παιδί κλειστής προστασίας με δύο ανοιχτής για να έχουμε την καλύτερη δυνατή κοινωνικοποίηση. Αυτό εφαρμόζουμε μέχρι σήμερα καθώς ξεκίνησε επίσης ο θεσμός της φιλοξενούσας οικογένειας. Δηλαδή τα παιδιά που είναι εδώ, το Σαββατοκύριακο θα πάνε σε μία οικογένεια να τα φιλοξενήσει κι αυτό τα βοηθάει πολύ γιατί αντιλαμβάνεστε ότι πολλά έχουν ζήσει τέτοιες οικογενειακές εικόνες που δεν έχουν οικογενειακό υπόδειγμα στην πραγματικότητα.

Το ΠΕΝ ως ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έχει ως στόχο την φιλοξενία, την διαπαιδαγώγηση νηπίων, καθώς και την στήριξη των οικογενειών τους, εφόσον αυτό είναι δυνατόν. Ας δούμε τον καθένα από αυτούς τους τρεις πυλώνες ξεχωριστά και ας ξεκινήσουμε με την φιλοξενία των παιδιών. Η φιλοξενία συμπεριλαμβάνει στέγη, τροφή, ένδυση. Πώς υλοποιούνται οι τρεις αυτές βασικές ανάγκες και πόσα άτομα απασχολεί;

Στο ΠΕΝ υπάρχει πλήρης υποδομή υπό την έννοια ότι έχουμε σπιτάκια από τα οποία το ένα το χρησιμοποιούμε για τα παιδιά κλειστής προστασίας αποκλειστικά. Έχουμε 34 άτομα προσωπικό και 4 συμβάσεις έργου.

 Είμαστε μεγάλη δομή γιατί λειτουργούμε 24 ώρες  το 24ωρο. Το βράδυ για παράδειγμα, για τα  παιδιά που  κοιμούνται εδώ,  βρίσκεται η  νυχτερινή παιδοκόμος  και ένας φύλακας σε  περίπτωση που κάτι χρειαστεί.

Είναι απαραίτητο  να δίνεται βοήθεια σε αυτή τη    γυναίκα που  προσέχει 24 παιδιά. Επίσης, σε  περίπτωση  έκτακτης ανάγκης, για παράδειγμα το  Φεβρουάριο είχαμε μια επιδημία γρίπης με 7  παιδιά άρρωστα, θα  μείνει και δεύτερη κοπέλα.  Όλα έχουν να κάνουν με τις ιδιομορφίες της κάθε  περιόδου.

Τι σημαίνει "κλειστή προστασία";

Αφορά τα παιδιά που μας τα έχουν αναθέσει δικαστικές εισαγγελικές αρχές. Στην περίπτωση που είμαστε εμείς οι "γονείς" και μας έχει δοθεί η οριστική επιμέλεια, αν κι εφόσον αυτά τα παιδιά έχουν συνδεθεί με κάποιες οικογένειες με επιτυχία, δίνουμε και καθημερινή φιλοξενία. Είναι πιο σωστό για τα παιδιά. Στο μητρώο της κλειστής προστασίας είναι 49 παιδιά από τα οποία τα 24 κοιμούνται εδώ. Παρέχουμε φυσικά τροφή κι ένδυση για όλα τα παιδιά. Έχουμε περίπου 40 παιδάκια ανοιχτής προστασίας (δηλαδή με αίτηση γονέων) και στο σύνολο, μαζί με τον παιδικό σταθμό φτάνουμε τα 180 παιδιά. Βοηθούμε όμως και όπου χρειάζεται. Συνεργαζόμαστε με την υπηρεσία του Δήμου Καλλιθέας για οποιαδήποτε ανάγκη προκύψει. Για παράδειγμα αυτή την περίοδο στέλνουμε απογευματινά σε  προσφυγόπουλα από τον Ελαιώνα που έχουν απογευματινές δραστηριότητες στον Ταύρο. Μας το ζήτησαν από την περιφέρεια και το κάνουμε με πολύ χαρά.  Όταν είχαν φέρει τους πρόσφυγες στο Γυμναστήριο Φαλήρου Tae kwon do,  μας παίρνουν τηλέφωνο από την περιφέρεια τρεις το μεσημέρι και μου λέει ο περιφεριάρχης «τους φέραμε εδώ και δεν ξέρω τι να κάνουμε διότι δεν έχουμε φαγητό». Ετοιμάσαμε μέσα σε τρεις ώρες φαγητό και τους το πήγαμε. Τους υποστηρίζαμε με τροφή για περίπου μια βδομάδα μέχρι να τακτοποιηθούν. Γενικά όπου μπορούμε βοηθάμε, σε εκκλησίες, σε συλλόγους, και δόξα τω Θεώ ο κόσμος μας εμπιστεύεται και μας φέρνει πράγματα.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι η διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Με ποιον τρόπο υλοποιείται και πόσα άτομα απασχολεί;

Με τη διαπαιδαγώγηση έχουμε νέα τμήματα παιδιών. Τα κρατάμε μικρά σε αριθμό για να μπορεί να γίνεται και πιο εξατομικευμένη προσέγγιση. Έχουμε τις παιδαγωγούς μας που είναι Νηπιαγωγοί ή προέρχονται από τα ΤΕΙ και κάποιες με πιστοποίηση από ΙΕΚ. Επίσης, στο σταθμό εκτός από την Διευθύντρια την κα. Ζ. Γάκη έχουμε και ψυχοπαιδαγωγό-σύμβουλο την κα. Χρυσούλα Μαυράκη. Η κα. Μαυράκη κάνει ομιλίες για τους γονείς  και εποπτεύει όλο αυτό το κομμάτι επιστημονικά. Επίσης κάνει και προσωπικές συνεδρίες εδώ για να εντοπίσουμε κάποια πιο ευαίσθητα θέματα που έχουν τα παιδιά. Πέρα από αυτό, η κοινωνική μας υπηρεσία, ο ψυχολόγος μας δηλαδή, είναι ακροατής κατά τη διάρκεια  του μαθήματος και παρακολουθεί ώστε να εντοπίσει την ιδιαίτερη συμπεριφορά των παιδιών για τα οποία έχουμε την αποκλειστική τους φροντίδα. Παρατηρεί πως συμπεριφέρονται με τα άλλα, πως παίζουν, εντοπίζει πράγματα, καθοδηγεί τις εκπαιδεύτριες, τις παιδαγωγούς και τις παιδοκόμους συνέχεια σχετικά με το τι έχουν να προσέξουν.

 

Έχουμε ένα σύστημα όπου κάθε σπιτάκι έχει τρεις χώρους, το ένα είναι " η γνώση" με τα τραπεζάκια, το άλλο είναι

 "η δημιουργία" με διάφορα αντικείμενα όπως κουζινικά, μπακάλικο, κλπ. και το τρίτο "η  χαλάρωση", για ψυχοκινητικά όπως χορός κλπ. Με αυτόν τον τρόπο, αλλάζουν χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας που αυτό θεωρείται πολύ καλό.

 Ο χώρος που κοιμούνται είναι ενιαίος αλλά με  διαχωριστικά. Είναι όλα παιδιά πολύ μικρής  ηλικίας και με αυτόν τον τρόπο μπορεί κάποιος  εύκολα να τα εποπτεύσει.

Στον δικτυακό σας τόπο αναφέρεται πως ένας στόχος σας είναι και η στήριξη των οικογενειών. Με ποιους τρόπους γίνεται; Πόσο κοντά είναι μια οικογένεια στο παιδί της που φιλοξενείται στο ΠΕΝ;

Πρώτος μας στόχος είναι να μπορούν τα παιδιά να ενσωματωθούν και να είναι δεμένα με την οικογένεια αλλά και η οικογένεια να υπερβεί τα προβλήματα που έχει διότι έχουμε άνεργους όπως και μονογονεϊκές μητέρες που δουλεύουν χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον ή ακόμα δουλεύουν με βάρδιες ή κάνουν και δυο δουλειές. Όποτε προσπαθούμε να τις βοηθήσουμε όπως μπορούμε και σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται και συμβουλευτική. Δηλαδή για παράδειγμα διαπιστώσαμε κακοποίηση του παιδιού από τον πρώην σύζυγο που ακόμα όμως το κουβαλούσε το παιδί. Χάρη στον ψυχολόγο και στις συνεδριάσεις το παιδί και η μητέρα βοηθούνται για να ξεπεραστεί το θέμα αυτό. Η κοινωνική μας λειτουργός εργάζεται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση όπως κι από τον παιδικό σταθμό, ότι πρόβλημα παρουσιαστεί η κα. Μαυράκη με την κοινωνική υπηρεσία καλούνται να το αντιμετωπίσουν. Είχαμε μια περίπτωση που όλες οι ενδείξεις ήταν ότι υπήρξε κακοποίηση από το συγγενικό περιβάλλον ενός παιδιού.

 Καλέσαμε την μητέρα, έγιναν όλα τα απαραίτητα  και το παιδάκι άλλαξε γρήγορα συμπεριφορά.  Κάθε Τετάρτη απόγευμα τα παιδιά έχουν τη  δυνατότητα να επικοινωνούν τηλεφωνικά με τους  γονείς και να μην περιμένουν μόνο τις επισκέψεις  του Σαββατοκύριακου. Τα παιδιά λένε όλους  όσους τους φροντίζουν "κυρία" αλλά πιο συχνά "μαμά".  Συνήθως τα παιδιά που έχουν καλά  βιώματα μητρικής σχέσης νοσταλγούν τη μαμά  τους οπότε όταν έρχεται να τα δει, χαίρονται.  Υπάρχουν άλλα όμως που χωρίς να το δείχνουν  είναι αρνητικά. Τα παρακολουθείς στις συνεδρίες,  οι οποίες γίνονται με εποπτεία, να είναι πολύ αρνητικά να συνεργαστούν, να περάσουν καλά και να χαλαρώσουν. Κάποια άλλα έχουν έρθει με σαφή απόφαση ότι δεν θέλουν να γυρίσουν πίσω στο σπίτι τους.  Ήταν ένα κοριτσάκι τεσσάρων χρονών το οποίο μόλις ήρθε είχε καλή διάθεση, έπαιξε, κλπ. και την άλλη ημέρα, όταν η κοπέλα που θα πήγαινε να πάρει κάτι από το φαρμακείο του είπε να πάνε μαζί, αυτό αρνήθηκε μόλις έφτασε στην εξώπορτα και είπε αποφασιστικά «δεν θέλω να πάω πίσω». Βεβαίως όλα αυτά τα διευρευνεί στη συνέχεια ο ψυχολόγος μας. Έχουν όλα να κάνουν με το πόσο καλά ή όχι έχουν βιώσει τη σχέση τους με τη μητέρα πρώτα και ύστερα με τον πατέρα. Υπάρχουν ανάκατες συμπεριφορές.

Είναι γενικώς γνωστό το ίδρυμα και το κοινωφελές του έργο;

Όχι ιδιαίτερα. Τα προηγούμενα χρόνια ο περισσότερος κόσμος δεν γνώριζε για αυτή τη δομή. Τα δύο τελευταία χρόνια το έχουμε ανοίξει περισσότερο κοινωνικά. Έχουμε ξεκινήσει δραστηριότητες, εκδηλώσεις, και έχει μαθευτεί. Εκτός από τα κρατικά όπως το «Μητέρα»,  ή τα Πανελλαδικής εμβέλειας τα οποία έχουν παραρτήματα όπως είναι η «Κιβωτός», τα «Παιδικά Χωριά SOS» και το «Χαμόγελο του Παιδιού», μετά είμαστε εμείς. Παίρνουμε παιδιά από όλη την Ελλάδα αλλά δεν έχουμε παράρτημα. Είμαστε όμως από τα παλιά ιστορικά ιδρύματα όπως είναι το «Μέλισσα».

Ποιος ο θεσμός της εθελόντριας οικογένειας και πόση απήχηση έχει αυτό στο κόσμο; 

Όσον αφορά γενικά τον εθελοντισμό, έχουμε πολλούς εθελοντές κι ακόμα περισσότερες αιτήσεις αλλά δεν είναι πολύ εύκολος για τόσο μικρά παιδιά. Πρέπει να τα έχουμε υπό προστασία οπότε είναι δύσκολο να εμπιστευτείς κάποιον αν δεν τον έχεις πρώτα για 2-3 χρόνια, ώστε να του δώσεις ένα παιδί. Οι εθελόντριες οικογένειες είναι μια εξαιρετική περίπτωση. Έχω οικογένειες που έχουν τρία παιδιά και παίρνουν κι ένα δικό μας το Σαββατοκύριακο. Αυτός ο θεσμός νομίζω ότι δείχνει πολύ την αγάπη που νιώθει κάποιος για αυτά τα παιδάκια. Υπάρχουν βέβαια και οικογένειες που απώτερος στόχος τους είναι να αποκτήσουν ένα παιδί, κάτι που εμείς δεν μπορούμε να το διασφαλίσουμε διότι δεν έχουμε δικαίωμα υιοθεσιών. Μπορεί κάποιος να πάρει ένα παιδάκι για μια βόλτα στο πάρκο, να πάνε θέατρο ή για κάποια άλλη δραστηριότητα στην πόλη που εμείς λόγω έλλειψη προσωπικού δεν έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε. Χωρίς αυτούς όλους δεν θα κάναμε τίποτα!

Με τι κριτήρια μπορεί μια οικογένεια να πάρει ένα παιδάκι για ένα Σαββατοκύριακο για παράδειγμα;

Κάνουν αίτηση, η κοινωνική υπηρεσία τους εξετάζει, γίνονται συνεντεύξεις, τους αξιολογεί και αρχικά θα τους δώσουμε να κάνουν κάτι εύκολο εδώ μέσα. Στη συνέχεια θα τους δώσουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Έχουμε γνωρίσει εξαιρετικούς ανθρώπους χάρη σε αυτό τον θεσμό. Για παράδειγμα μια κυρία ξεναγός, ήρθε και μας άφησε μια σακούλα με βιβλία, χάρτες κλπ. και μας είπε «μια μέρα να μου δώσετε τρία παιδάκια να τους μιλήσω για την Ιταλία». Δεν είναι καταπληκτικό;! Δένονται πολύ με τα παιδιά. Στο φεστιβάλ πέρισυ ήρθε μια κυρία με ένα παιδί που το φιλοξενούσε πριν από 6 χρόνια. Αυτός ήταν πια άντρας. Δηλαδή θέλω να πω ότι αναπτύσσεται μια ολόκληρη σχέση μέσα από αυτόν τον εθελοντισμό.

Αυτό το δέσιμο μήπως κάνει κακό στα παιδιά;

Όσο διερύνεται ο κύκλος των ανθρώπων που νιώθει το παιδί ότι το αγαπούν, τόσο το παιδί αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη ζωή. Αυτό είναι το κακό της κοινωνίας μας σήμερα. Η πυρηνική οικογένεια είναι ο μπαμπάς και η μαμά. Αν δίπλα υπάρχουν οι παπούδες, οι θείοι, τα ξαδέλφια κλπ. αυτό δίνει στα παιδιά μια άλλη αυτοπεποίθηση. Λειτουργούν με άλλο τρόπο. Τους κάνει καλό. Για να σας πω και ένα προσωπικό μου βίωμα, ένα παιδάκι 2,5 ετών πήγε να φύγει από την Ελλάδα με τον πατέρα του. Είχαν όμως πλαστά χαρτιά και τους σταματήσαν. Μας έφεραν το παιδάκι εδώ, το οποίο ήταν και πανέξυπνο. Όπως μου είπε η κοινωνική υπηρεσία, ίσως το υψηλότερο IQ που είχε περάσει. Μέσα σε δυο μήνες έμαθε ελληνικά και μιλούσε κανονικά, κι επειδή δεν είχε κανένα να τον παίρνει τα Σαββατοκύριακα, τα Χριστούγεννα το πήρα σπίτι μου.

Το πήγα μαζί με τα δικά μου παιδιά στο Λούνα Παρκ όπου έμεινε τέσσερις ώρες ανεβασμένο στο καρουζέλ. Δεν είχε ανέβει ποτέ σε καρουζέλ και ξετρελάθηκε. Αυτό μπορεί να προσφέρει μια εθελόντρια οικογένεια. Να δώσει και άλλη αγάπη και χαρά σε αυτά τα παιδιά όπως και άλλα βιώματα, νέες εικόνες. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε ένα ίδρυμα χωρίς ποτέ να βγουν από εκεί, δεν έχουν την αίσθηση των αποστάσεων. Οπότε με αυτό τον τρόπο, αυτά τα παιδιά έχουν την δυνατότητα να βγουν και να έχουν μια άλλη οπτική. Η εικόνα που έχουμε είναι ότι γίνονται καλύτερα παιδιά. 

Οι εθελοντές στο ΠΕΝ επαρκούν; Χρειάζονται περισσότεροι και πώς μπορεί κάποιος να γίνει εθελοντής; Τι γνώσεις απαιτούνται;

Ποτέ δεν είναι αρκετά αυτά που έχουμε να δώσουμε στα παιδιά. Όσοι μας έρχονται προσπαθούμε να τους αξιοποιήσουμε όσο μπορούμε καλύτερα. Χρειαζόμαστε εθελοντές σε όποιο τομέα υπάρχει εμπειρία με παιδιά. Θα μπορούσε να είναι ένας παιδαγωγός αλλά θα μπορούσε να είναι και μία μαμά που γνωρίζει πως να απασχολήσει μια ώρα ένα παιδί από το να του διαβάσει ένα παραμύθι μέχρι να σηκωθούν και να χορέψουν έναν χορό.

 

 Πιστεύω ότι όλοι μπορούν να προσφέρουν σε ένα  παιδί, να μοιραστούμε μαζί του κάτι από τις  γνώσεις μας και τη δεξιότητά μας. Όλοι είναι  ευπρόσδεκτοι να κάνουν αίτηση και να  συνεργαστούν με την κοινωνική μας υπηρεσία.  Για παράδειγμα ένας λογοθεραπευτής,  ένας εργοθεραπευτής, ένας φυσιοθεραπευτής  θα μπορούσε επίσης να μας βοηθήσει πολύ,  γιατί εμείς θα χρειαστεί να τα πάμε ένα-ένα τα  παιδιά  έξω σε κατάλληλα εργαστήρια.

 

 

Οι ανάγκες του ΠΕΝ πρέπει να είναι πάρα πολλές και φυσικά οικονομικές. Επαρκούν οι χορηγίες που γίνονται; Πώς μπορεί κάποιος να γίνει χορηγός;

Δυστυχώς με την οικονομική κρίση όλα τα πράγματα στην Ελλάδα έχουν συρρικνωθεί και βέβαια συνηθίζω να λέω ότι αυτοί οι οποίοι δεν μπορούν να αντιδράσουν είναι τρεις κατηγορίες: οι χρόνιοι πάσχοντες, οι γέροντες και τα παιδιά. Όλοι οι άλλοι κάτι θα παλέψουν είτε να διεκδικήσουν, να αντιδράσουν, κάτι να κάνουν. Για το λόγο αυτό αυτοί θα είναι που θα θιγούν περισσότερο. Όλα τα ιδρύματα και οι φορείς έχουν πληγεί, όχι μόνο εμείς. Για να σας δώσω μια αίσθηση, το 2016 η κρατική επιχορήγηση κάλυπτε λιγότερο από το μισό της μισθοδοσίας, ενώ τέσσερα χρόνια πριν τα πράγματα ήταν διαφορετικά όπως και οχτώ χρόνια πριν. Δηλαδή έχουμε τα τελευταία πέντε χρόνια μια ραγδαία μείωση. Από εκεί και πέρα βασιζόμαστε στους χορηγούς που για το ΠΕΝ στην πλειοψηφία τους είναι απλοί άνθρωποι. Οι ανάγκες μας είναι φυσικά τα τρόφιμα, τα χαρτιά, το πετρέλαιο είναι ένα μεγάλο θέμα φυσικά, όπως και η ΔΕΗ. Τα άλλα είναι αντιμετωπίσιμα. Σχετικά με τα τρόφιμα το πρόβλημά μας είναι κυρίως το ψάρι γιατί δεν το σκέφτονται εύκολα, όμως πρέπει να τρέφονται τα παιδιά και με ψάρι.

Περιγράψτε μου την  καθημερινότητα στο ΠΕΝ.

Το πρωί θα ξυπνήσουν, θα πάρουν το πρωινό τους, θα τα ετοιμάσουν οι κυρίες και θα πάνε στον παιδικό σταθμό. Πίνουν το γάλα τους και τα πάνε οι κυρίες στον παιδικό σταθμό που είναι στον ίδιο χώρο και στη συνέχεια αναλαμβάνουν οι παιδαγωγοί.

 Μένουν εκεί όλο το πρωί, τρώνε δεκατιανό,  μεσημεριανό, δύο με τέσσερις κοιμούνται, το  απόγευμα τα απασχολούμε και μετά έχουν το  απογευματινό, βραδινό και ύπνο. Στις  δραστηριότητες αυτές έχουμε χορωδία,  κατασκευές, μια σειρά από πράγματα. Για  παράδειγμα τον χειμώνα που δεν μπορούμε να  βγούμε στην αυλή θα μείνουμε μέσα να  ζωγραφίσουμε πιο πολύ και να κάνουμε  πράγματα σε εσωτερικό χώρο. Τώρα την άνοιξη,  είναι η εποχή που τα παιδιά θέλουν να βγαίνουν  έξω και τα αφήνουμε εκεί να παίξουν πολύ. Τα  απασχολούν οι παιδοκόμοι μας μαζί με τους εθελοντές. Τα Χριστούγεννα διοργανώνουμε γιορτές όπου έρχονται και οι γονείς. Επίσης κάνουμε ένα διήμερο φεστιβάλ με παραμύθια, καλοκαιρινές γιορτούλες και

 πασχαλινές, όπως και στις απόκριες. Στις 26  Νοεμβρίου κάνουμε ένα διήμερο εορτασμό με  χριστουγεννιάτικο μπαζάρ. Έχουμε μια ομάδα  γυναικών που μας ετοιμάζει για τα μπαζάρ με  πολλή χαρά. Την Τετάρτη θα έρθει η μπάντα του  ΓΕΣ να παίξει για τα παιδάκια.

Ποια είναι τα περιστατικά που συναντάτε;

 Κάποια φορά βρήκαμε δυο παιδιά κρατημένα  χέρι-χέρι με τα πιτζαμάκια να περπατάνε στο  δρόμο. Όπως καταλαβαίνετε θα μπορούσε να τους έχει συμβεί οτιδήποτε. Είναι τώρα εδώ μαζί μας. Μας έχουν έρθει άλλα παιδιά με βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση από κακοποίηση. Διάφορες περιπτώσεις και το καθένα είναι μια ιστορία. Τα παιδιά συνηθίζουν να ρωτάνε συχνά: «είναι Παρασκευή σήμερα;» «πότε είναι Παρασκευή;» γιατί τότε είναι που θα έρθουν να τα πάρουν, οπότε το διαχειριζόμαστε όπως μπορούμε. Κάποια φορά είχε έρθει μια μαμά να δει το παιδάκι της και όπως έφευγε την παρακάλεσε να το πάρει μαζί της. Εκείνη του είπε ότι δεν μπορούσε να το κάνει αυτό γιατί δεν είχε φαγητό να το ταΐσει. Τότε αυτό απάντησε: «Μαμά πάρε με σπίτι και δεν θα ξαναπεινάσω».

Υπάρχουν δύσκολα περιστατικά σαν αυτό, όμως  το ευχάριστο είναι ότι έχουμε παιδιά που ενώ  είχαν υποστεί βαριές κρανοεγκεφαλικές όπως ένα  μικρούλι που φιλοξενούμε τώρα, μετά από δυο  μήνες στην εντατική όχι μόνο κατάφερε να  επιβιώσει αλλά βελτιώνεται σημαντικά μέρα με τη  μέρα και το βλέπουμε να γίνεται «παιδί». Δηλαδή  αυτό που καταδικάστηκε από το ίδιο το  οικογενειακό του περιβάλλον, θα γίνει παιδί να  βγει στην κοινωνία.

 

 

Σας μιλούν τα παιδιά για ό,τι τους έχει πονέσει, για τους γονείς που τα έχουν κακοποιήσει;

Μιλάνε στον ψυχολόγο είτε άμεσα είτε έμμεσα. Αυτό διαπιστώνεται και στην παιχνιδοθεραπεία φυσικά γιατί δυσκολεύονται τις περισσότερες φορές να το πουν με λόγια. Με τις αναπαραστάσεις κατά τη διάρκεια του παιγνιδιού ο ψυχολόγος μας αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει. Επίσης είναι συγκινητικό γιατί συχνά το μοιράζονται με την εθελοντική οικογένεια. Θα πουν για παράδειγμα: "εμένα η μαμά μου μου έκανε αυτό" ή "ξέρεις, είδα τον μπαμπά μου που ήρθε και τον συνέλαβε η αστυνομία". Αυτό δείχνει εμπιστοσύνη προς τους ανθρώπους που νιώθουν ότι τα αγαπούν πραγματικά και η ψυχούλα τους είναι ήσυχη. Έχουμε πολλές εκμυστηρεύσεις και το κάθε παιδί έχει τη δική του ιστορία. Όλη μας η αγωνία είναι να μην επιτρέψουμε αυτά τα παιδιά να βγουν στο περιθώριο της κοινωνίας. 

Κάποιο αστείο περιστατικό;

Ένα κοριτσάκι που ήταν πολύ δύσκολο αρχικά στις διασυνδέσεις του με την οικογένεια λόγω του χαρακτήρα του και δεν μπορούσε να συμβιώσει με καμία οικογένεια, ήρθε μια μέρα και μου είπε: «Αποφάσισα ότι θέλω να μείνω εδώ με τις κυρίες, αλλά θέλω εσύ να με παντρέψεις!» Βέβαια τώρα είναι μια χαρά και έχει μείνει σε κάποια οικογένεια. Το πιο ευχάριστο της περσινής μας χρονιάς, ήταν όταν ήρθαν τρία αγοράκια αδέλφια ηλικίας 4, 6 και 8, τα οποία είχαν χάσει τους γονείς τους σε τροχαίο. Αρχικά τα φρόντιζαν κάποιες γυναίκες επί πληρωμής, στη συνέχεια τα είχαν πάει σε κάποιο ίδρυμα, μέχρι που μας τα έφεραν εδώ. Ενώ ήταν πολύ δύσκολο γιατί είχαν αρκετά τραύματα λόγω του χαμού των γονιών τους, καταφέραμε και βρήκαμε οικογένεια και κάναμε αναδοχή. Τα παιδιά που ήταν κουκλιά μαζί με την ανάδοχη οικογένεια και τους βιολογικούς θείους που είχαν συμφωνήσει μιας και δεν μπορούσαν να τα αναλάβουν οι ίδιοι, εμφανίστηκαν στο δικαστήριο, κι εκείνη την ημέρα όλη η Ευελπίδων είχε πάρτι! Πρόσφατα μου είπε ο "νέος" πατέρας των αγοριών ότι θυμούνται με πολλή αγάπη το ΠΕΝ. Ο μεγαλύτερος μάλιστα βοηθούσε και στα ψώνια όποτε έβγαιναν οι εθελόντριες, μετά πίνανε και μία σοκολάτα. Έκανε παρέα με τον μάγειρα και μιλάγανε για ποδοσφαιρικά.  Αυτό για εμάς είναι μεγάλη παρηγοριά κι αυτό επιθυμούμε για όλα τα παιδιά του κόσμου.

Πόσα χρόνια είσαστε στο ΠΕΝ; Ποια τα συναισθήματά σας όλα αυτά τα χρόνια;

Περίπου 3 χρόνια. Έχουμε ένα σύστημα σε επίπεδο κράτους πάρα πολύ δύσκαμπτο και γραφειοκρατικό σε βαθμό που μας δυσκολεύει πάρα πολύ.  Απαιτείται ένας άνθρωπος να ασχολείται μόνο με αυτά. Από την άλλη η εξέλιξη των παιδιών σε γεμίζει και σε κάνει άλλον άνθρωπο. Μας έρχονται αγριμάκια και σε λίγους μήνες η διαφορά είναι αξιοσημείωτη. Αυτό είναι που σε κρατάει γιατί οι δυσκολίες είναι πολύ περισσότερες.

Δένεστε με αυτά τα παιδιά;

Φυσικά αλλά στο πλαίσιο που μας επιτρέπεται, όπως και όλες οι κοπέλες που εργάζονται εδώ. Επίσης δεν πρέπει να δείξουμε ότι σε κάποιο έχουμε περισσότερη αδυναμία γιατί συμβαίνει κι αυτό. Συνήθως το πιο ταλαιπωρημένο το θέλω πιο κοντά μου, νιώθω ότι χρειάζεται περισσότερη φροντίδα.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να περάσετε στους αναγνώστες μας;

Αν με ρωτάγαν τι είναι ή τι θέλετε να είναι το ΠΕΝ, νομίζω ότι αυτό που προσπαθούμε να είμαστε είναι μια ζεστή αγκαλιά για κάθε παιδί που τη στερείται. 

Ενώ η Ελλάδα έχει χτυπηθεί περισσότερο από κάθε άλλη χώρα από την κρίση, ο Έλληνας για ακόμη μια φορά δείχνει την καλοσύνη του και την ανθρωπιά του. Πολλά συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα του ΠΕΝ για αυτό το ευαίσθητο έργο αλλά και στους αφανείς ήρωες που βρίσκονται πίσω από την επιβίωση αυτής της δομής. Εύχομαι όλα τα πονεμένα παιδιά της Ελλάδας αλλά κι όλου του κόσμου να βρίσκουν πάντα μια ζεστή αγκαλιά όπως η ζεστή αγκαλιά στο ΠΕΝ.

«Και εμείς οι ίδιοι αισθανόμαστε πως αυτό που κάνουμε είναι σταγόνα στον ωκεανό. Αλλά ο ωκεανός θα ήταν μικρότερος αν έλειπε αυτή η σταγόνα.»
~Μητέρα Τερέζα~

Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο (ΠΕΝ)

Φιλαρέτου & Κρέμου 128, 176 75, Καλλιθέα, Aθήνα

Τηλ: 210 9521728 - 210 9560735, Fax: 210 9521735

E-mail: [email protected]
http://www.pen-kallithea.gr/

Κείμενο - Φωτογραφίες: Μαρία Μιχαλινού