#ΜomAndTheCity Επιχείρηση Χειροτεχνία // Η Έλλη και ο Ερμής ανακαλύπτουν το ηλιοσκόπιο του Μέτωνα στην Πνύκα

Η Έλλη και ο Ερμής ανακαλύπτουν το ηλιοσκόπιο του Μέτωνα στην Πνύκα

Η Έλλη και ο Ερμής ταξιδεύουν στην Ελλάδα, ανακαλύπτοντας νέα μέρη, μνημεία, φυτά, ζώα και κρυμμένους αρχαίους θησαυρούς. Η αγάπη του Ερμή για τα αστέρια και τους πλανήτες οδήγησε τον ίδιο και τη φίλη του την Έλλη στην Αθήνα και, συγκεκριμένα, στον λόφο των Νυμφών και στο Αστεροσκοπείο, απολαμβάνοντας τη θέα της πόλης από ψηλά. Κάνουν και μια στάση στον λόφο της Πνύκας, όπου εκεί ανακαλύπτουν το περίφημο ηλιοτρόπιο ή ηλιοσκόπιο του Μέτωνα. Ελάτε να το γνωρίσουμε, λοιπόν,  παρέα με την Έλλη και τον Ερμή...

 

Ας δούμε, όμως, πρώτα ποιος είναι ο Μέτωνας...?

Ο Μέτωνας ήταν ένας αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, αστρονόμος, γεωμέτρης και μηχανικός που έζησε στην Αθήνα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Είναι γνωστός για τους υπολογισμούς που αφορούν στον λεγόμενο Μετωνικό κύκλο, τον οποίο εισήγαγε το 432 π.Χ. στο σεληνιακό αττικό ημερολόγιο.

Μετρώντας τον χρόνο με το ηλιοτρόπιο ή το ηλιοσκόπιο του Μέτωνα  

Σύμφωνα με μαρτυρίες αρχαίων ιστορικών, ο Μέτωνας κι ο βοηθός του ο Ευκτήμονας τοποθέτησαν στον λόφο της Πνύκας ένα όργανο παρατήρησης, που ονομάζεται ηλιοτρόπιο ή ηλιοσκόπιο. Τα θεμέλιά του είναι ακόμα ορατά ακριβώς πίσω από το βήμα της Πνύκας, δηλαδή του αρχαίου βουλευτηρίου, εκεί όπου οι αρχαίοι Αθηναίοι έκαναν τις λαϊκές συνελεύσεις τους.

Πρόκειται για έναν τετραγωνικό πύργο, διαστάσεων 4 x 4 μ., που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αστρονόμοι για την παρατήρηση της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και των άλλων ουράνιων σωμάτων. Ο Μέτωνας, λοιπόν, προσδιόρισε τις ημερομηνίες των ισημεριών και τα ηλιοστάσια με βάση τη συγκεκριμένη θέση του ηλιοσκοπίου. Από τη θέση αυτή, η ανατολή του ήλιου, κατά το θερινό ηλιοστάσιο, φαίνεται από την κορυφή του Λυκαβηττού, ενώ, έξι μήνες αργότερα, κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ο ήλιος ανατέλλει από την κορυφή του Υμηττού. Ο ακριβής προσδιορισμός του θερινού ηλιοστασίου ήταν σημαντικός για τους αρχαίους Αθηναίους, διότι η πρώτη σελήνη, μετά το θερινό ηλιοστάσιο, ήταν αυτή που όριζε την αρχή του νέου έτους και την έναρξη του Εκατομβαιώνος, δηλαδή του πρώτου μήνα του αττικού ημερολογίου.

 

Έτσι, μέσα από αυτές τις αστρονομικές παρατηρήσεις, ο Μέτωνας ανακάλυψε την περιοδικότητα των 19 ετών με την οποία επαναλαμβάνονται οι φάσεις της Σελήνης στο ίδιο σημείο του Ουρανού. Μάλιστα, λέγεται πως πάνω στον αστρονομικό αυτό κύκλο βασίζονται το εβραϊκό ημερολόγιο και το ημερολόγιο της χριστιανικής ορθόδοξης εκκλησίας που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του Πάσχα. Ακόμη, το ημερολόγιο του Μέτωνα χρησιμοποιείται στον μηχανισμό των Αντικυθήρων, τον αρχαιότερο αστρονομικό υπολογιστή του κόσμου.

Έλλη και Ερμή, είστε έτοιμοι για μια αρχαιο-κατασκευή;!

Οι μικροί Αρχαιο-εξερευνητές εν δράσει συναντούν την Έλλη και τον Ερμή. Μαζί, κάνουν ένα ταξίδι στο παρελθόν για να δουν πώς υπολογιζόταν ο χρόνος στην αρχαιότητα και, παράλληλα, κατασκευάζουν το δικό τους ηλιοσκόπιο. Με όχημα τη φαντασία και τη δημιουργική έκφραση, η ιστορία γίνεται σίγουρα παιχνίδι ...

Το ηλιοσκόπιο του Μέτωνα

Ο Ήλιος, η Σελήνη και άλλα ουράνια σώματα περιστρέφονται και οι εποχές αλλάζουν.  Αφού διαβάσετε το βιβλίο, φτιάξτε κι εσείς ένα ξεχωριστό παιχνίδι, εμπνευσμένο από την ευφάνταστη απεικόνιση του μνημείου στη σελίδα 11 του βιβλίου, κάνοντας τη μάθηση πιο ευχάριστη και διασκεδαστική!!!

ΥΛΙΚΑ

χια χάρτινη συσκευασία (π.χ. από γάλα) ή κομμάτια χαρτόκουτας
μια λευκή κόλλα Α4
ψαλίδι
κόλλα σιλικόνης
ένα διπλόκαρφο
τέμπερες
πινέλο
αυτοκόλλητα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

1. Πάρτε μια χάρτινη συσκευασία από κάποιο προϊόν που αγοράσατε ή μια συσκευασία γάλακτος ή κομμάτια χαρτόκουτας.

2. Βάψτε με καφέ τέμπερα όλες τις επιφάνειες της συσκευασίας ή των χαρτονιών.

3. Αν χρησιμοποιήσετε κομμάτια χαρτόκουτας, σχεδιάστε ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, κόψτε το περιμετρικά και κολλήστε τις επιφάνειες στα άκρα.

4. Σε μια λευκή κόλλα Α4, σχεδιάστε έναν κύκλο και ζωγραφίστε τον με ένα ανοιχτό χρώμα (κατά προτίμηση κίτρινο, πορτοκαλί ή γαλάζιο). Στη συνέχεια, κολλήστε τα αυτοκόλλητα του ήλιου, του φεγγαριού, του Κρόνου και της Γης, τα οποία μπορείτε να προμηθευτείτε από ένα βιβλιοπωλείο. Εναλλακτικά, μπορείτε να τα ζωγραφίσετε και να τα κολλήσετε στον κύκλο.

5. Κάντε με προσοχή μια τρύπα στη μέση της συσκευασίας με τη μύτη ενός μολυβιού. Έπειτα, τοποθετήστε στο κέντρο του κύκλου ένα διπλόκαρφο και στερεώστε το πάνω στη συσκευασία.

6. Εμείς χρειαστήκαμε μόνο ένα κομμάτι χαρτόκουτας, το οποίο κολλήσαμε με κόλλα σιλικόνης, για να κλείσουμε το μπροστινό μέρος της συσκευασίας.

Και το ηλιοσκόπιο είναι έτοιμο!!!

Ευχαριστούμε την Αρχαιολόγο-Μουσειοπαιδαγωγό Αθηνά Πουρσαϊτίδου για αυτήν την τόσο όμορφη κατασκευή!

Μπορείτε να βρείτε τους Αρχαιο-εξερευνητές της εν δράσει στο instagram @archaeoexplorers

Θα χαρούμε να δούμε και τις δικές σας κατασκευές για αυτό μην διστάσετε να μου τις στείλετε στο @Sofia Alexiou Mom And The City  !