Απονομή βραβείου Λογοτεχνίας της Ε.Ε. 2019 στον Νίκο Χρυσό

Στον Νίκο Χρυσό για το μυθιστόρημα «Καινούργια μέρα» (Καστανιώτης, 2018) δόθηκε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ε.Ε. 2019. Η ανακοίνωση έγινε σε τελετή που πραγματοποιήθηκε για τον σκοπό αυτό την προηγούμενη Τετάρτη, 22 Μαΐου, στη μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ρουμανίας στις Βρυξέλλες. Βραβεία δόθηκαν σε 14 νέους πεζογράφους από χώρες που μετέχουν στο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη». Η ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου βραβείου (European Prize for Literature EUPL) αφορά στην επιλογή και την προβολή συγγραφέων που δεν βρίσκονται στο ξεκίνημά τους, ούτε ωστόσο και στην περίοδο κορύφωσης της σταδιοδρομίας τους, κατ’ επέκταση αναφερόμαστε σε συγγραφείς που έχουν διαμορφωμένο προσωπικό στυλ γραφής και έχουν θεμελιώσει την πορεία τους. Όπως ορίζεται από τους κανονισμούς, οι υποψήφιοι πεζογράφοι πρέπει να έχουν εκδώσει 2 ως 4 βιβλία, ενώ τα βραβευθέντα έργα, με στόχο να γίνουν ευρύτερα γνωστά,  μεταφράζονται και κυκλοφορούν σε όλη την Ευρώπη, συμμετέχουν σε Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίων, γεγονότα ιδιαίτερα σημαντικά για ελληνικά κείμενα, η γλώσσα των οποίων δεν επιτρέπει την ευρεία πρόσβαση στο περιεχόμενό τους. Αυτό αποτέλεσε και ένα από τα κύρια κριτήρια επιλογής της ελληνικής επιτροπής, το προτεινόμενο έργο να κινείται πέρα από την εντοπιότητα, να επικοινωνεί, να βρίσκει ανταπόκριση και να δημιουργεί απήχηση στον Ευρωπαίο αναγνώστη.

Το EUPL συντονίζεται από το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων  (EWC), την ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP) και την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (ΕΙΒF). Συντονιστικό όργανο στην Ελλάδα αποτελεί η Εταιρεία Συγγραφέων. Μέχρι σήμερα, σε έναν θεσμό που μετράει 11 χρόνια, έχουν βραβευτεί 108 συγγραφείς από 41 χώρες. Από την Ελλάδα έχουν βραβευτεί στο παρελθόν οι Κώστας Χατζηαντωνίου, Μάκης Τσίτος και Κάλλια Παπαδάκη. Φέτος για πρώτη φορά συστήνονται στο ευρύ κοινό βραβευθέντες συγγραφείς από την Ουκρανία και τη Γεωργία.

Η Ελλάδα είναι μεταξύ των εκ περιτροπής χωρών που συμμετέχουν στη φετινή βράβευση. Πρόεδρος της ελληνικής επιτροπής ήταν η ποιήτρια, καθηγήτρια Αμερικανικής Φιλολογίας και Δημιουργικής Γραφής στο ΤΑΓΦ του ΕΚΠΑ και μέλος Δ.Σ. της Εταιρείας Συγγραφέων Λιάνα Σακελλίου και μέλη της η εκδότρια του ομώνυμου εκδοτικού οίκου Αθηνά Σοκόλη, η Ομότιμη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και συνδιευθύντρια του περιοδικού «Θέματα Λογοτεχνίας» Ερασμία-Λουίζα Σταυροπούλου, ο βραβευμένος με το Ευρωπαϊκό Βραβείο του 2014 και διευθυντής του Diastixo.gr Μάκης Τσίτας. 

Τα τρία βιβλία της ελληνικής βραχείας λίστας ήταν:

Δημήτρης Γράψας, Η γυναίκα του πρωινού τρένου, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018

Άγης Πετάλας, Εις την ψυχήν ελπίδα, Εκδόσεις Εστία, 2018

Νίκος Χρυσός, Καινούργια μέρα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018

«Στο μυθιστόρημα του, ο Νίκος Χρυσός, χρησιμοποιώντας την αρχιτεκτονική της Καινής Διαθήκης, αφηγείται μια ιστορία για τους άστεγους και τους διώκτες τους, αγγίζοντας με ευαισθησία ένα από τα μείζονα ανοιχτά θέματα της οικονομικοκοινωνικής και πολιτισμικής καθημερινότητας της Ευρώπης», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, στην οποία συγχαίρει τον φετινό βραβευμένο και τους λοιπούς συνυποψήφιους.

Ο Νίκος Χρυσός γεννήθηκε το 1972 στην Αθήνα. Φοίτησε στο Βιολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Τμήμα Σκηνοθεσίας της Σχολής Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα «Το μυστικό της τελευταίας σελίδας» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2009) και «Καινούργια μέρα» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018), ενώ διηγήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους.

Από το οπισθόφυλλο του βραβευμένου βιβλίου «Καινούργια μέρα» (Καστανιώτης, 2018) σημειώνουμε: «Ένα βράδυ του Δεκεμβρίου σε μια σκοτεινή γωνιά του Λιμανιού, τρεις άντρες πυρπολούν ζωντανό τον Σεβαστιανό, έναν κλοσάρ που έχει τη φήμη δεινού παραμυθά. Ο Παύλος, ο νεότερος από τους τρεις θύτες, συγκλονισμένος από την αγριότητα του εγκλήματος αναζητά στοιχεία για το θύμα, ελπίζοντας πως έτσι θα εξιλεωθεί από τις τύψεις. Μέσα στη σύγχυσή του, πιστεύει πως, αν ζωντανέψει την ιστορία του νεκρού, θα τον επαναφέρει στη ζωή. Ερευνώντας στα στέκια των αστέγων, καταφέρνει να εντοπίσει τους συντρόφους του Σεβαστιανού, τον Τέως, τον Μαρκόνη, τον Λάκυ και τον Γιάννη. Ζητά και από τους τέσσερις να διηγηθούν την ιστορία τους και την ιστορία του χαμένου φίλου τους, και δίχως να το καταλάβει παγιδεύεται σε έναν παράξενο κόσμο. Ενώ όλα μοιάζουν, στην αρχή, γεγονότα πραγματικά, οι αφηγήσεις περιπλέκονται. Ποιες αιτίες και ποια κίνητρα τους ωθούν σε διαφορετικές και συχνά αντικρουόμενες μαρτυρίες; Πού σταματά ο μύθος και πού αρχίζει η αλήθεια; Ποιος ήταν τελικά ο Σεβαστιανός; Μια κατάβαση στην κόλαση του περιθωρίου, μια περιπλάνηση στον παράδεισο της εξιστόρησης, ένας λαβύρινθος όπου ίσως κρύβεται το νόημα της ζωής».