Εξαιρετικά ευρήματα από την έρευνα στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

Ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία η δεύτερη περίοδος (23 Μαΐου – 15 Ιουνίου) της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας στο ναυάγιο των Αντικυθήρων, στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος 2021-2025.

Η έρευνα διεξάγεται από την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα υπό τη διεύθυνση της Δρος Αγγελικής Γ. Σίμωσι, Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Εύβοιας, και του Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης Lorenz Baumer, ενώ τελεί υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Για τη διεξαγωγή της υποβρύχιας έρευνας και ανασκαφής έγιναν καταδύσεις από εξειδικευμένο καταδυόμενο προσωπικό, με τη χρήση συσκευών κατάδυσης μεικτών αερίων. Στο καταδυτικό έργο συνέδραμαν έμπειροι δύτες του Λιμενικού Σώματος, επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας Ηublot, και το ειδικό πλοίο TYPHOON, το οποίο διέθεσε αφιλοκερδώς το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη.

Η αποστολή ξεκίνησε με την ανέλκυση ογκωδών βράχων πολλών τόνων, οι οποίοι κάλυπταν τμήμα του ναυαγίου. Κατά τη φάση αυτή χρησιμοποιήθηκαν ειδικοί σάκοι ανέλκυσης από τον βυθό, με την καινοτομία της εφαρμογής του συστήματος πλήρωσης αέρα από το σκάφος, που ανέπτυξε η ομάδα της Hublot Xplorations.

Η χρονιά αυτή ήταν πλούσια και καρποφόρα σε ευρήματα, τα οποία παρουσιάζονται ακολούθως:

Μαρμάρινη βάση αγάλματος που σώζονται και τα δύο γυμνά κάτω άκρα ανθρώπινης μορφής καλυμμένη με παχύ στρώμα θαλάσσιου επίπαγου και για τον λόγο αυτό δεν είναι δυνατή η λεπτομερής περιγραφή.

Μαρμάρινο υπερφυσικό κεφάλι ανδρικής γενειοφόρου μορφής, που εκ πρώτης όψεως ταυτίζεται με τον ημίθεο Ηρακλή του τύπου Farnese, του λεγόμενου «Ηρακλή των Αντικυθήρων», και είναι πιθανόν να ανήκει στο ακέφαλο άγαλμα Αρ. 5742 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο ανελκύστηκε από τους σφουγγαράδες το 1900.

Η μεγάλη έκπληξη έρχεται από τη ανεύρεση δύο ανθρώπινων δοντιών πάνω σε συμπαγές συσσωμάτωμα με ίχνη χαλκού, το οποίο διά του γενετικού υλικού του θα βοηθήσει στο προσδιορισμό του φύλου και άλλων γενετικών χαρακτηριστικών τού ανθρώπου, πού το έφερε.

Πλήθος αντικειμένων από την εξαρτία του πλοίου, όπως χάλκινα και σιδερένια καρφιά, καθώς και ο μολύβδινος στύπος ξύλινης άγκυρας αλλά και μεταλλικές άμορφες μάζες καλυμμένες από σκληρό θαλάσσιο επίπαγο, που κρύβουν τα δικά τους μυστικά, που μόνο με ακτινογραφία μπορούν να εξιχνιαστούν και να εντοπιστούν τυχόν υπάρχουσες συμβολικές παραστάσεις.

Οι αρχαιότητες θα μεταφερθούν με ασφάλεια από τα Αντικύθηρα στις εγκαταστάσεις της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, με τη συνοδεία υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ και της διευθύντριας της έρευνας κ. Σίμωσι και καταλλήλως συσκευασμένα σύμφωνα με τις οδηγίες του Τμήματος Συντήρησης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Εκτός από τους διευθυντές της έρευνας, στην αποστολή συμμετείχαν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βενετίας Carlo Beltrame και η ερευνήτρια του ίδιου πανεπιστημίου Δρ. Elisa Costa, ο Ορέστης Μανούσος και ο Δρ. Isaac Ogloblin, ο συνεργαζόμενος ερευνητής του Πανεπιστημίου της Γενεύης Αλέξανδρος Σωτηρίου, ο οποίος διηύθυνε την επιχείρηση πεδίου, οι δύτες Χάρης Μήτρου, Νίκος Γιαννουλάκης και Δημήτρης Ρωμιός. Παράλληλα, έλαβαν μέρος και τέσσερα έμπειρα στελέχη της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών (ΜΥΑ) του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, οι Άρης Μαχαιρίδης, Δημήτρης Χατζηασλάν, Δημήτρης Κιώσης και Γιώργος Λυτρίβης.

Η καταδυτική προσπάθεια υποστηρίχθηκε από το πλήρωμα του Typhoon υπό τον συντονισμό του Αντιναυάρχου ε.α. Αλέξανδρου Παλατιανού και από την ομάδα της Hublot Xplorations με τους Mathias Buttet, Michel Blumenthal, Aloïs Aebischer και Diego Carven.

Η Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης (Εργαστήριο Κρυσταλλογραφίας και Τμήμα Επιστημών της Γης) διέθεσε εργαστηριακό εξοπλισμό για την πραγματοποίηση επιτόπιων αναλύσεων.

Η εποπτεία της έρευνας έγινε από την καταδυόμενη αρχιτέκτονα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων κ. Αικατερίνη Ταγωνίδου.

Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη συνεχίζει να στηρίζει με υπερηφάνεια την έρευνα στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων από το 2012 και αποτελεί έναν από τους κύριους χορηγούς της, μαζί με την ελβετική ωρολογοποιία Hublot. Συμβάλλει στη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, ενώ έχει παρουσιάσει σε εκθέσεις τα ευρήματα που προέκυψαν από τις νεότερες ανασκαφές στον χώρο.

Την έρευνα υποστήριξαν, επίσης, το ελβετικό ίδρυμα Nereus Research, που ιδρύθηκε με κύριο σκοπό την στήριξη της έρευνας των Αντικυθήρων, καθώς και τη Cosmote ως χορηγός επικοινωνίας της έρευνας.

Ευχαριστίες οφείλονται προσωπικά στον Πάνο Λασκαρίδη και τον Δήμαρχο Κυθήρων Ευστράτιο Χαρχαλάκη, για την συνεχή υποστήριξη της αρχαιολογικής έρευνας. Σταθεροί υποστηρικτές του προγράμματος οι κάτοικοι των Κυθήρων και των Αντικυθήρων.

Η έρευνα στο ναυάγιο θα συνεχιστεί το φθινόπωρο και υπάρχει η πεποίθηση ότι νέα σημαντικότατα ευρήματα θα προκύψουν από αυτήν.

Επίσημη ιστοσελίδα του ερευνητικού προγράμματος: antikythera.org.gr