Γιορτάζοντας την ελληνική γλώσσα αλά...σερβικά! Ανταπόκριση από το Βελιγράδι

“Μη μου θυμώνεις μάτια μου, που φεύγω για τα ξένα…”, οι πασίγνωστοι στίχοι του Σταύρου Κιουγιουμτζή, κατά τον λαϊκό μύθο, αποτελούν το περιεχόμενο επιστολής Σέρβου στρατιώτη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Κέρκυρα προς την αγαπημένη του, μια ντόπια νοσοκόμα και ταυτόχρονα τον ύμνο της ελληνοσερβικής φιλίας, μιας σχέσης μακρόχρονης και αδιάσειστης στο πέρασμα των χρόνων.

Τιμώντας για μια ακόμα φορά την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας (9/2) το τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, πέρα από τις διαλέξεις σημαινόντων προσκεκλημένων επιστημόνων (της ιστορικού Σ. Μαυρογένη και των γλωσσολόγων Γ. Ξυδόπουλου και Κ. Κανάκη), έδωσε φέτος ακόμα πιο δυναμικό παρόν, ανεβάζοντας στα Νέα Ελληνικά τη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, με πρωταγωνίστριες και πρωταγωνιστές τους φοιτητές του τμήματος. Το κλασικό κείμενο ανέβηκε σε ελεύθερη απόδοση με τη σκηνοθετική καθοδήγηση του ξένου λέκτορα Δρ. Νικόλαου Μαθιουδάκη και του πανταχού παρόντα, προέδρου και ψυχής του τμήματος Δρ. Voijkan Stojicic, βασισμένο στη μετάφραση του Ι. Γεωργακόπουλου.

Η ιστορία του παλιότερου αντιπολεμικού έργου, του καλύτερου του Αριστοφάνη κατά τους μελετητές του, είναι λίγο-πολύ γνωστή. Αναφέρεται στον συνασπισμό των γυναικών Αθήνας και Σπάρτης προκειμένου να απέχουν από τα συζυγικά τους καθήκοντα, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο να πείσουν τους άντρες τους να σταματήσουν τον (Πελοποννησιακό) πόλεμο. Ποικίλα κωμικά περιστατικά ακολουθούν ανάμεσα στα δύο φύλα και στο τέλος η ιδέα της Λυσιστράτης φέρει καρπούς καθώς επέρχεται η συνθηκολόγηση.

Ωραία η ιδέα της επιλογής του συγκεκριμένου κειμένου. Αν και για ευνόητους λόγους παρουσιάστηκε μια πιο συντετμημένη εκδοχή το αντιπολεμικό μήνυμά του βρήκε απήχηση τόσο εξαιτίας του πρόσφατου πολύπαθου παρελθόντος της Σερβίας, όσο και της επικαιρότητας με τις ανά τον κόσμο αναταραχές. Η επίτευξη της ειρήνης προκύπτει και εδώ κατά το αριστοφανικό πρότυπο, από την προσωποποιημένη Συμφιλίωση. Στην περίστασή μας έχουμε και μια νέα ιδέα, καθώς θα ακουστούν οι στίχοι από την Ειρήνη του Ρίτσου. Ένα ευφάνταστο δέσιμο του τότε, του τώρα και του για πάντα, η κατάμεστη αίθουσα του θεάτρου Vuk συγκινείται.

Αυτό που οφείλει κανείς να σχολιάσει -γιατί όχι και να θαυμάσει- στις ωραίες ερμηνείες είναι ο τρόπος που αποδίδονται, σε άψογα Νέα Ελληνικά και το κυριότερο, δεν απαγγέλλονται απλώς λόγια, ακούγονται λέξεις με συνείδηση του περιεχομένου τους, των συμβολικών τους προεκτάσεων, που νιώθονται, βιώνονται. Πόσο δύσκολο εγχείρημα -και εν τέλει επίτευγμα- αν αναλογιστούμε ότι δεν έχουμε την περίπτωση φυσικών ομιλητών της Ελληνικής, αλλά σπουδαστών της, γεγονός που υποδηλώνει τη θέλησή τους όχι μόνο να μάθουν την Ελληνική, αλλά και να εμβαθύνουν στα νοήματά της, ενώ ταυτόχρονα αποδεικνύεται και η σημαντική δουλειά που γίνεται στον τομέα αυτό από το τμήμα των Νεοελληνικών Σπουδών.

Έτσι λοιπόν γελάσαμε με τα καμώματα της χαριτωμένης Καλονίκης, της Μυρίννης, της Λαμπιτώς και των άλλων ηρωίδων, που κάνουν πράξη το σχέδιο της αρχηγού τους Λυσιστράτης, διασκεδάσαμε με την ατελέσφορη επιθυμία και την απραξία του δυναμικού Πρόβουλου και του Κινησία, εντυπωσιαστήκαμε από την πυγμή των λόγων της Συμφιλίωσης. Με έναν λόγο χειροκροτήσαμε με την καρδιά μας μια υπερπροσπάθεια, που το αποτέλεσμα της μόνο ερασιτεχνικό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Ελπίζουμε να δοθεί ευκαιρία για επαναπαρουσίαση, γιατί όχι και σε κάποιο φεστιβάλ επί ελληνικού εδάφους.

Οι τριήμεροι εορτασμοί ολοκληρώθηκαν με τη συμβολή του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στη Σερβία και τη μεγάλη συναυλία που διοργανώθηκε στην κεντρική αίθουσα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου με τη συμμετοχή χορωδιών, οι οποίες μας ταξίδεψαν σε ορόσημα της ελληνικής μουσικής, κάνοντας μας να σιγοτραγουδάμε επί ξένου εδάφους τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Ξαρχάκο κ.ά.

Πραγματικά -ως Έλληνες- νιώθουμε ευγνώμονες, όχι μόνο για αυτήν την ωραία γιορτή, αλλά για την πολυετή, έμπρακτη αγάπη των φίλων Σέρβων για την Ελληνική Γλώσσα και την Ελλάδα. Και του χρόνου!   

* Στην παράσταση συμμετείχαν οι Anastasia Psaros, Nina Markovic, Anja Maljevic, Nevena Simic, Stefan Maletic, Nikola Nikolic, Nevena Zivkovic, Emilia Gavrilovic, Dunja Miletic, Ljubica Vasovic, Sara Zimonjic, Olga Krickovic, Vladislav Milic, Nikola Vidanovic. Οι χορωδίες της συναυλίας ήταν η Helenofonija, η Irida και η προσκεκλημένη από τη Θεσσαλονίκη Cantus Arte Choir του Μακεδονικού Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης.