Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου από τον Ανατόλι Βασίλιεφ

Χρειαζόμαστε το θέατρο;

Αναρωτιούνται χιλιάδες επαγγελματίες του χώρου απογοητευμένοι από το θέατρο και εκατομμύρια άνθρωποι που κουράστηκαν απ’ αυτό.

Τι το χρειαζόμαστε;

Σε μια περίοδο που η θεατρική σκηνή είναι τόσο ασήμαντη σε σύγκριση με τις αυθεντικές τραγωδίες της αληθινής ζωής που παίζονται στις πλατειές των πόλεων και σε κάθε κομμάτι γης της χώρας.

Τι σημαίνει για μας;

Χρυσοποίκιλτα θεωρεία και εξώστες, βελούδινες πολυθρόνες, βρώμικα παρασκήνια, λαμπερές φωνές ηθοποιών ή και το αντίθετο, κάτι που μπορεί να μοιάζει φαινομενικά διαφορετικό: μαύρα κουτιά, λεκιασμένα με λάσπη και αίμα, μαζί με ένα σωρό από φανατισμένα γυμνά κορμιά μέσα.

Τι είναι ικανό να μας πει;

Τα πάντα!

Το θέατρο μπορεί να μας πει τα πάντα.

Πώς οι θεοί κατοικούν στον ουρανό και πως οι φυλακισμένοι εξοντώνονται σε ξεχασμένες υπόγειες σπηλιές και πως το πάθος μπορεί να μας ανυψώσει, και πως η αγάπη να καταστρέψει, και πως κανένας δε χρειάζεται έναν καλό άνθρωπο σ’ αυτόν τον κόσμο, και πως η απάτη βασιλεύει και πως οι άνθρωποι ζουν σε διαμερίσματα ενώ τα παιδιά βολοδέρνουν στα προσφυγικά στρατόπεδα, και πως όλοι πρέπει να επιστρέψουν στην έρημο και πως μέρα με τη μέρα είμαστε αναγκασμένοι να χωρίζουμε από τους αγαπημένους μας, -το θέατρο μπορεί να πει τα πάντα.

Το θέατρο υπήρχε από πάντα και θα παραμείνει για πάντα.

Και τώρα τα τελευταία 50 ή 70 χρόνια είναι ιδιαίτερα αναγκαίο. Επειδή αν κοιτάξετε όλη την τέχνη που απευθύνεται στο κοινό μπορείτε να δείτε ότι μόνο το θέατρο μας δίνει -μία λέξη από στόμα σε στόμα, μία ματιά από βλέμμα σε βλέμμα, μία χειρονομία από χέρι σε χέρι, και από σώμα σε σώμα. Δε χρειάζεται κανένα ενδιάμεσο για να λειτουργήσει ανάμεσα στα ανθρώπινα όντα, αποτελεί την πιο διάφανη μορφή φωτός, δεν ανήκει ούτε στον νότο, ούτε στον Βορρά, ούτε στην Ανατολή, ούτε στη Δύση -όχι, είναι η ουσία του ίδιου του φωτός, που λάμπει και από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου, αναγνωρίζεται αμέσως από κάθε άνθρωπο, είτε εχθρικό είτε φιλικό προς αυτό.

Και χρειαζόμαστε θέατρο που πάντα παραμένει διαφορετικό, χρειαζόμαστε θέατρο πολλών διαφορετικών ειδών.

Κι όμως, νομίζω ότι από όλες τις δυνατές μορφές και σχήματα θεάτρου ή αρχαϊκή του φόρμα θα αποδειχθεί ότι είναι σε περισσότερη ζήτηση. Το τελετουργικό θέατρο δεν μπορεί να έρχεται τεχνικά σε αντίθεση με αυτό των «πολιτισμένων» εθνών. Η κοσμικός πολιτισμός γίνεται τώρα όλο και πιο πολύ χειραφετημένη όπως ονομάζεται «η πληροφορία του πολιτισμού» σταδιακά αντικαθιστά και εξορίζει απλές οντότητες καθώς και την ελπίδα μας να τις συναντήσουμε κάποια μέρα.

Αλλά τώρα μπορώ να κοιτάξω καθαρά: το θέατρο έχει τις πόρτες του ορθάνοιχτες. Ελεύθερη είσοδος για όλους και τον καθένα.

Στο διάολο τα γκάτζετ και τα κομπιούτερ -πηγαίνετε απλώς στο θέατρο, κάντε κατάληψη στις θέσεις της πλατείας και στους εξώστες, ακούστε τα λόγια και κοιτάξτε τις ζωντανές εικόνες! - είναι το θέατρο μπροστά σας, μην το αμελείτε και μη χάνετε την ευκαιρία να συμμετέχετε σ’ αυτό- είναι μάλλον η πιο πολύτιμη ευκαιρία που μοιραζόμαστε στην μάταιη και γρήγορη ζωή μας.

Χρειαζόμαστε κάθε είδους θεάτρου.

Υπάρχει μόνο ένα θέατρο που σίγουρα δεν χρησιμεύει σε κανέναν -εννοώ το θέατρο των πολιτικών παιχνιδιών, το θέατρο της πολιτικής «ποντικοπαγίδας», το θέατρο των πολιτικών, το μάταιο θέατρο της πολιτικής. Αυτό που σίγουρα δεν χρειαζόμαστε είναι το θέατρο του καθημερινού τρόμου -είτε ατομικού είτε ομαδικού, αυτό που δε χρειαζόμαστε είναι το θέατρο των νεκρών σωρών και του αίματος στους δρόμους και τις πλατείες, στις πρωτεύουσες και στις επαρχίες, ένα ψεύτικο θέατρο συγκρούσεων μεταξύ θρησκευτικών ή εθνικών ομάδων…

Μετάφραση από τα αγγλικά για το Ε.Κ.Δ.Ι.Θ.: Αναστασία Κουμίδου