Το πλουραλιστικό πρόγραμμα της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών για τη σεζόν 2023-2024

Ένα πραγματικά πλουραλιστικό πρόγραμμα μας επιφυλάσσει η Στέγη για τη νέα σεζόν, που αποπνέει τον αέρα της εποχής και αφουγκράζεται τον παλμό της. Η αφετηρία γίνεται με την περφόρμανς του Δημήτρη Καραντζά σε ένα δικό του κείμενο, μια παραβολή για τη βία που παρεισφρέει στη ζωή μας (Το Σπίτι, 30.09-19.11.2023). Την ίδια περίοδο ο Simon McBurney και οι αγαπημένοι Complicité με οδηγό το έργο της Όλγκα Τορκάτσουκ, θίγουν την κατάσταση του πλανήτη (Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νέκρων, 04-07.10.2023). Παρών και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν Tiago Rodriguez, με ένα μανιφέστο ενάντια στον ολοκληρωτισμό, τη βία και την άνοδο της ακροδεξιάς στη σύγχρονη Ευρώπη (Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες, 04-08.12.2023).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το έργο εικονικής πραγματικότητας της Λουκίας Αλαβάνου, που εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας, με πρωταγωνιστές της μέλη της κοινότητας των Ρομά από τη Νέα Ζωή Ασπροπύργου να ακολουθούν τα χνάρια του Οιδίποδα (Στον δρόμο για τον Κολωνό, 11.10-30.11.2023). Ακολουθώντας το ίδιο πλαίσιο τη σκυτάλη παίρνουν οι έμπειροι στο θέατρο- ντοκουμέντο Ανέστης Αζάς και Πρόδρομος Τσινικόρης. Αυτή τη φορά φέρνουν στη σκηνή Ρομά για να αφηγηθούν ζωντανά τις ζωές τους, ρίχνοντας φως στους πολλαπλούς κοινωνικούς αποκλεισμούς που βιώνουν (ROMÁLAND - Μια φορά κι έναν καιρό ήταν και δεν ήταν, 02-26.11.2023).

Τον Δεκέμβριο συναντάμε την Tilda Swinton και τον Olivier Saillard σε μια τελετουργική περφόρμανς, με πρωταγωνιστές τα κοστούμια από τις εμβληματικές ταινίες του Πιερ Πάολο Παζολίνι, έναν ιδιαίτερο φόρο τιμής στον μεγάλο αντικομφορμιστή κινηματογραφιστή, ποιητή και ακτιβιστή (Ενσαρκώνοντας τον Παζολίνι, 11-16.12.2023). 

Τον Μάρτιο επανέρχεται  το  Rohtko (08-10.03.2024) του κορυφαίου σύγχρονου Πολωνού σκηνοθέτη Łukasz Twarkowski, η ιστορία του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Mark Rothko, μια τετράωρη παράσταση που συνδυάζει την κινηματογραφική με τη θεατρική εμπειρία και είχε αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις πέρσι στο αθηναικό κοινό.

Σε άλλη μια ανατρεπτική πρόταση οι Γιάννης Αγγελάκας και Χρήστος Παπαδόπουλος μας υποβάλλουν σε μια ιδιαίτερη εμπειρία θέασης και ακρόασης της πλέον υποβλητικής ραψωδίας της Οδύσσειας, όπου ο ήρωας κατεβαίνει στον Άδη και συναναστρέφεται νεκρούς. Παρόμοια και εδώ σχεδιάζεται μια ηχοτροπική κατάσταση σαν κατάβαση στον Άδη (Νέκυια, 21.12.2023-28.01.2024).  

Τον Απρίλιο αναμένεται και η νέα δουλειά του Ευριπίδη Λασκαρίδη (Lapis Lazuli, 04-21.04.2024)..

Ο Γιάννης Παναγόπουλος μας παρουσιάζει μια φαντασιακή εθνογραφία της Ελλάδας, πάνω σε κείμενα της Βίβιαν Στεργίου, βασισμένη σε ιστορίες καθημερινών ανθρώπων που ακολουθούν τις μικρές τους τελετουργίες κατά τη διάρκεια του καυτού ελληνικού καλοκαιριού (Καύσωνας, 30.03-14.04.2024).

Η πρώτη συνεργασία του Θεόδωρου Τερζόπουλου με τη Στέγη είναι γεγονός. Για την περίσταση διαβάζει το έργο-ορόσημο του Σάμιουελ Μπέκετ (Περιμένοντας τον Γκοντό, 15-19.05.2024), ως μια αλληγορία για την ανθρωπότητα μετά τους απανωτούς πολέμους, ως τοπίο ερήμωσης, οικολογικής καταστροφής και κατάχρησης της σύγχρονης τεχνολογίας. 

Η σεζόν ολοκληρώνεται με ένα μεγαλειώδες event - πάρτι διαρκείας, αναπληρώνοντας προφανώς και το καθιερωμένο Block της έναρξης, που λόγω των γενικών συνθηκών ακυρώθηκε. Ο Łukasz Twarkowski, παρών και πάλι, είναι υπεύθυνος για αυτό: techno μουσική, θέατρο, περφόρμανς-εγκατάσταση, χορός, σινεμά, εικαστικές τέχνες και dj-set. Όλα αυτά στις παρυφές της Αττικής, μέσα σε λιβάδια, με τους θεατές ελεύθερους να καθίσουν σε ένα σημείο ή να περιπλανιούνται διαρκώς, επιλέγοντας να ενσωματωθούν στην ιστορία, να δειπνήσουν με τους ηθοποιούς, να ακολουθήσουν τους κάμεραμαν ή να χορέψουν μέχρι τελικής πτώσης (Respublika, 14-16.06.2024).

Στον χορό η Στέγη συστήνει στο ελληνικό κοινό τη Βελγίδα Miet Warlop με το One Song (24-25.02.2024), μια εκστατική περφόρμανς χορού που είναι συγχρόνως ζωντανή συναυλία και αθλητικός μαραθώνιος, ενώ επανασυστήνει την ανερχόμενη Ελληνίδα χορογράφο Ιωάννα Παρασκευοπούλου, που απέσπασε πέρυσι τη διάκριση του διεθνούς δικτύου Aerowaves, παρουσιάζοντας δύο ηχοκινητικά έργα της: το βραβευμένο MOS (24-25.02.2024 & 02-03.03.2024) και το νέο της και άκρως προσωπικό πρότζεκτ All of My Love (23-25.02.2024 & 29.02-03.03.2024), κλείνοντας το μάτι σε όσους και όσες κάποτε χόρεψαν το άσμα ασμάτων των Led Zeppelin. Τρία ακόμη νέα έργα, που προέκυψαν από το πρόσφατο ανοιχτό κάλεσμα της Στέγης (NEXT OPEN CALL) κάνουν πρεμιέρα το Slamming της Ξένιας Κογχυλάκη, με τον Γιώργο Πούλιο στη μουσική, 23-25.02.2024, το rave κουλτούρας We Αll Νeed Τherapy του Πάνου Μαλακτού σε συνεργασία με τον Die Arkitekt, 23-25.02.2024 και το RUNWAY της Χριστιάνας Κοσιάρη με τον Jan Van Angelopoulos στον σχεδιασμό του ήχου, 23-25.02.2024.

Στη μουσική η Στέγη κάνει εκκίνηση με μια τελετουργία για το ταξίδι, μια σουρεαλιστική κρουαζιέρα με επίκεντρο τις περιπέτειες του Πυθέα, του μεγάλου Έλληνα εξερευνητή της αρχαιότητας, με μια κριτική ματιά στη βιομηχανία του μαζικού τουρισμού και στις επιπτώσεις του στις περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και κοινωνικές δομές, από τους Hypercomf και τη Maja S. K. Ratkje με τους Ergon Ensemble επί σκηνής (Pytheas Travels, 13-15.10.2023).

Από τον προγραμματισμό δεν λείπουν και οι συναυλίες-εμπειρίες. Η Laura Jane Grace (13.01.2024), μια κορυφαία μορφή της πανκ ροκ μουσικής, τόσο στην προσωπική της καριέρα όσο και ως επικεφαλής της μπάντας Against Me!, υπόσχεται μια εκρηκτική συναυλία. Η Λένα Πλάτωνος επιστρέφει στη Στέγη με το νέο μουσικό εγχείρημά της, που συνδυάζει τη μουσική παράδοση με τα συνθεσάιζερ και τον σύγχρονο ηλεκτρονικό ήχο: τρεις ερμηνευτές, τέσσερις σολίστ παραδοσιακών οργάνων και η Λένα Πλάτωνος με τον Stergio T., σε ένα ταξίδι αισθησιακό και συναισθηματικό, αγκαλιά με παραδοσιακούς ήχους και ακούσματα, αλλά και συνθεσάιζερ, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλα σύγχρονα μέσα (Τα Παραδοξιακά, 01-02.03.2024).

Η θρυλική ποιήτρια Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα με το κοινό τους πρότζεκτ Correspondences (13-14.03.2024), όπου οι συνθέσεις τους εκφράζουν τη σχέση μας με τον κόσμο, το περιβάλλον, την ψυχή της ύπαρξής μας και τη δημιουργική καλλιτεχνική διαδικασία, μέσα από συνεχιζόμενες συζητήσεις με σκοπό τον προβληματισμό για την ζωή και τη φύση. 

Το Γιατί ΄ναι μαύρα τα βουνά II (Οι μουσικές κουλτούρες των Βαλκανίων) (28-30.06.2024) επιστρέφει στην Κόνιτσα μαζί με τον βραβευμένο με Γκράμι παραγωγό Christopher King, για να εξερευνήσουν περαιτέρω το διεθνώς διακεκριμένο μουσικό τους πρόγραμμα, με τους παραδοσιακούς ήχους των Βαλκανίων να σμίγουν με τον πειραματικό αυτοσχεδιασμό και τον εθνογραφικό κινηματογράφο, με μουσικούς από την Κροατία, την Κορυτσά, το Μεσολόγγι, τη Βόρεια Μακεδονία, τις Πρέσπες, τη Θεσσαλονίκη κ.α.

Αλλά και οι συζητήσεις στη Στέγη συνεχίζουν να ανοίγουν το πεδίο προβληματισμού για μια κοινωνία πιο ανοιχτή: Από το I'm positive 2023 που συνεχίζει τη συζήτηση για μια κοινωνία αποδοχής (29.11.2023) έως τις συζητήσεις του Society Uncensored για φλέγοντα ζητήματα που εφάπτονται με τον προγραμματισμό της Στέγης και θίγουν κοινωνικά θέματα του «εδώ και τώρα», τον φασισμό, την ευθανασία, την τουριστικοποίηση κ.ά.

Ο οικουμενικός ποιητής Κ. Π. Καβάφης συνεχίζει το ταξίδι του στον κόσμο. Μετά τη δημοσίευση της ψηφιακής συλλογής του αρχείου Καβάφη τον Μάρτιο του 2019, η οποία κατέστησε το αρχείο ανοιχτό και προσιτό σε όλους, ανοίγουν τις πόρτες τους στο κοινό δύο χώροι: Το Αρχείο Καβάφη, ένας νέος χώρος στο κέντρο της Αθήνας ειδικά αφιερωμένος στο αρχείο του ποιητή και τη βιβλιοθήκη του, που περιλαμβάνει και συλλογή προσωπικών αντικειμένων και έργων τέχνης με αναφορές στον ίδιο, στην οδό Φρυνίχου (21.11.2023), αλλά και η Οικία Καβάφη στην Αλεξάνδρεια (Νοέμβριος 2023), μετά την ολοκλήρωση της αποκατάστασής της από το Ίδρυμα Ωνάση. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται στην Αθήνα έργα που εντυπωσίασαν τον Μάιο του 2023 στο επιτυχημένο φεστιβάλ Archive of Desire στη Νέα Υόρκη: στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, η διαδραστική περφόρμανς της visual artist Sister Sylvester και της Αιγύπτιας μουσικού Nadah El Shazly. Το τρισδιάστατο χειροποίητο βιβλίο που παρουσιάζεται στην παράσταση εικονοποιεί τις κενές και σκισμένες σελίδες της «Κωνσταντινουπολιάδας», του ημερολογίου του Καβάφη από τις μέρες του στην Κωνσταντινούπολη και γίνεται η απαρχή μιας πολύπτυχης καλλιτεχνικής εμπειρίας, που συνοδεύεται από μουσική, αφήγηση, ηχητική εγκατάσταση, ανάγνωση και φτάνει μέχρι τη βιντεοπροβολή και το τραγούδι (Constantinopoliad, 21-26.11.2023). Η Onassis Mandra, ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής θεάτρου ανοιχτού χώρου της Μπελ Επόκ στην Αθήνα, θα φιλοξενήσει ταινίες εμπνευσμένες από τη ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή που προβάλλονται για πρώτη φορά στην Αθήνα, μετά το New Museum της Νέας Υόρκης (Visual Cavafy, Απρίλιος 2024).