Στα σύνορα μιας μαγικής Πόλης...

Την Κωνσταντινούπολη έχω καταφέρει να την επισκεφτώ τρεις φορές μέχρι τώρα, και αυτό χάρη στον αγαπημένο μου φίλο Αλέξανδρο, που ζει εκεί και με κάνει να νιώθω ευπρόσδεχτος ανά πάσα στιγμή στη γειτονική χώρα.

Και  για κάποιον περίεργο λόγο, όσο και αν έχω κάποιες συγκεκριμένες απόψεις για την Τουρκία, η Κωνσταντινούπολη, η Πόλη όπως προτιμώ να την λέω, νιώθω πως δεν έχει σε τίποτα να κάνει με οτιδήποτε υπάρχει πέρα από τα δικά της σύνορα. Θαρρείς και αυτή η πόλη βρίσκεται από μόνη της, αυτόνομη, γοητευτική και τόσο αριστοκρατική, σε μια λάθος χώρα, σε ένα λάθος περιτύλιγμα.

Η Πόλη, στα δικά μου μάτια, είναι όλα όσα θυμάμαι από το σχολείο, από ιστορίες που έχω ακούσει, από όσα έχω διαβάσει, από όλα όσα είδα στις δικές μου επισκέψεις εκεί.

Με μια τόσο γερά δομημένη εικόνα στο μυαλό μου λοιπόν, είναι λογικό να με γοητεύει οτιδήποτε έχει να κάνει με την Πόλη, το βυζάντιο, με το παρελθόν της, με τη δύναμή της, με τη γοητεία που ασκεί στο μυαλό και στην ψυχή κάθε Έλληνα.

Όταν λοιπόν βρέθηκα μπροστά σε αυτό το βιβλίο, όταν άγγιξα το εξώφυλλο του, όταν είδα το περιεχόμενο του, αμέσως ένιωσα πως γύριζα πίσω στο χρόνο, πίσω σε μια εποχή που δεν έζησα, αλλά για κάποιο λόγο ζηλεύω που δεν ήμουν κομμάτι της.

Με περίπου μόνο 40 αντίτυπα  διαθέσιμα σε ολόκληρο τον κόσμο αυτήν τη στιγμή, αυτό το βιβλίο αφιερωμένο στους χάρτες της Κωνσταντινούπολής από το 1422 έως το 1922,  είναι ένα πραγματικά σπάνιο απόκτημα που μπορεί να γοητεύσει κάθε φιλότεχνο βιβλιοφάγο ή μη.

Πέρα από τις πληροφορίες που μας δίνει για τις αλλαγές των συνόρων της Πόλης μέσα στο πέρασμα των χρόνων, μας δίνει και πολύτιμες πληροφορίες  τόσο  για το πώς φτιάχνονταν οι χάρτες όσο και για την εξέλιξη της χαρτογράφησης μέχρι τους νεότερους χρόνους.

Τυπωμένο το 2010, τη χρονιά που η Κωνσταντινούπολη ήταν Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, η συμμετοχή της Δημοτικής Αρχής ήταν σημαντική ώστε να μπορέσει τελικά να κυκλοφορήσει αυτή η ακριβή και συνάμα πολυτελής έκδοση. Με τον διευθυντή του TopKapi να προλογίζει και αντίτυπα του να έχουν δοθεί σε επιφανής ανθρώπους του πολιτισμού, της τέχνης και της πολιτικής, το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί πλέον μια συλλεκτική έκδοση καθώς τα ελάχιστα αντίτυπα που έχουν απομείνει είναι «σκορπισμένα» σε διαφορετικά μέρη του κόσμου, περιμένοντας τους πιθανούς αγοραστές να τα εντοπίσουν. 

Προσωπικά, το εντόπισα στο καινούριο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Τσουκάτος στην αγαπημένη μου οδό Καλλιδρομίου,  που «ειδικεύεται» στα βιβλία με θέμα την Πόλη, φιλοξενώντας βιβλία όλων των εκδοτικών οίκων της Ελλάδας που έχουν να κάνουν με  ιστορικά ή μυθοπλαστικά θέματα την Πόλης, του Πόντου και της Μικράς Ασίας.

Με τη βοήθεια του Δημήτρη Τσουκάτου, δεύτερης  γενιάς Κωνσταντινοπολίτη, επισκεφτήκαμε το Πολιτιστικό Κέντρο Κωνσταντινουπολιτών, στους Αμπελοκήπους, για να μπορέσω να φωτογραφήσω το βιβλίο σε ένα πιο οικείο του περιβάλλον.

Ίσως οι περισσότεροι από εμάς να θυμόμαστε το συγκεκριμένο χώρο από τις εξετάσεις πτυχίου κάποιας ξένης γλώσσας,  μιας και στους μεγάλους χώρους του συχνά φιλοξενεί τέτοιου είδους δραστηριότητες. Πέρα από αυτό όμως, είναι ένας ζωντανός οργανισμός που διακριτικά κρατά και διατηρεί την επαφή με το παρελθόν, τους δεσμούς και το μεγαλείο της μοναδικής αυτής πόλης που ονομάζεται Κωνσταντινούπολη.  Και αν κάποτε είχα φτάσει εδώ ως αγχωμένος μαθητής για το πτυχίο αγγλικών, περίπου 20 χρόνια μετά επέστρεψα ως  συνειδητοποιημένο λάτρης κάθε τι που έχει να κάνει με την αγάπη μου για την Πόλη και κυρίως  για το Βυζάντιο.

Ανάμεσα σε σπάνια βιβλία, χάρτες, μυρωδιά από το παρελθόν και νοσταλγία, πάντα συντροφιά με το πολύτιμο αυτό βιβλίο, ταξίδεψα  και εγώ σε μία εποχή ένδοξη, έμαθα λεπτομέρειες για τη δράση των Κωνσταντινουπολιτών, γοητεύτηκα από το πορφυρό χρώμα που στα δικά μου μάτια αναβλύζει από εκείνη την ξεχωριστή περίοδο.

Η αλήθεια είναι ότι καθώς ο χρόνος περνούσε, εγώ ένιωθα πως δεν ήθελα να αποχωριστώ από κοντά μου το συγκεκριμένο βιβλίο. Το λεύκωμα αυτό που αμέσως άγγιξε την ψυχή μου με το πολύτιμο περιεχόμενο και τη μοναδικότητα του.

Αφήνοντας πίσω το Πολιτιστικό Κέντρο Κωσνταντινουπολιτών, ήξερα πως σίγουρα δεν είχα πρόθεση να αφήσω και το βιβλίο πίσω στο ράφι του βιβλιοπωλείου.

Και ήταν εκείνη η πρώτη φορά στη ζωή μου που θέλησα να κάνω δώρο στον εαυτό μου ένα ακριβό βιβλίο.   Ίσως γιατί οι αναμνήσεις, η ποιότητα και η γοητεία που ασκεί πάνω σου κάτι μοναδικό, δεν μπορεί να έχει κόστος.

Καθισμένος στο μικρό μου γραφείο, κοιτάζω την πολυτελή συσκευασία του βιβλίου και χαμογελώ στη σκέψη ότι ακόμα δεν έχω αποφασίσει να το βγάλω από εκεί. Ίσως γιατί από μικρός, όταν αποκτούσα κάτι που ήθελα πολύ, δεν το πλησίαζα αμέσως και υπομονετικά έδινα παράταση στην αναμονή. Ίσως πάλι επειδή, περιτριγυρισμένος από τόσα βιβλία, ήθελα να του δείξω πόσο σημαντικό και σπάνιο είναι για εμένα. Ίσως πάλι επειδή απλά κάποια πράγματα είναι τόσο μεγάλα στο μυαλό μας, που όταν μέσα σε αυτά υπάρχουν μνήμες και μια τόσο μεγάλη ιστορία, σου αρκεί απλά να βρίσκεσαι δίπλα τους και ας μην τα αγγίξεις ποτέ. Είτε αυτό λέγεται TopKapi, είτε λέγεται Αγία Σοφιά, είτε λέγεται Βυζάντιο, είτε λέγεται Βόσπορος.

Η γοητεία δεν μπορεί να ερμηνευτεί εύκολα, και παραμένει τόσο υποκειμενική όσο και η αγάπη μου για κάθε τι που κλείνει μέσα του ένα μικρό κομμάτι Ελληνισμού και αυθεντικού Μεγαλείου.

Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Τσουκάτου και το βιβλιοπωλείο τους (Μαυρομιχάλη 84 και Καλλιδρομίου, τηλ. 210 8817341)για την παραχώρηση του βιβλίου, τον Δημήτρη Τσουκάτο για την πολύτιμη βοήθεια και το Πνευματικό Κέντρο Κωνσταντινουπολιτών για τη φιλοξενία.