Μαθήματα ιατρικής

Το επάγγελμά μου είναι γιατρός. Είμαι Γερμανός και έχω εργαστεί ως ειδικός σχετικά με την παρηγορητική ιατρική για περίπου 15 χρόνια. Έως το τέλος του 2015 εργάστηκα στη Νέα Ζηλανδία. Τώρα ζω στην Αθήνα και ταξιδεύω στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νέα Ζηλανδία για να προσφέρω αυτές τις υπηρεσίες.

Είναι κάτι που δεν ήταν ανεπτυγμένο πριν από μερικά χρόνια. Έτσι, κάποιοι άνθρωποι που θεώρησαν σημαντικό να δημιουργηθεί η παρηγορητική θεραπεία (palliative treatment), ενώθηκαν και δημιούργησαν τα πρώτα δίκτυα σε συνεργασία με τους ασθενείς στο σπίτι και με διάφορα κέντρα. Και αυτή η εμπειρία της δημιουργίας νέων δικτύων και νέων ευκαιριών για τους ασθενείς που θέλουν να είναι στο σπίτι, είναι κάτι που κατά κάποιο τρόπο με οδηγεί, παρατηρώντας την κατάσταση στην Ελλάδα, να αναρωτιέμαι με ποιο τρόπο θα μπορούσε να εφαρμοστεί κι εδώ. Δυστυχώς δεν υπάρχει συστηματική προσέγγιση, ούτε δικτύωση και φυσικά ούτε τα χρήματα και η υποδομή για το σκοπό αυτό. Αν το συγκρίνουμε με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή τη Νέα Ζηλανδία, η παρηγορητική φροντίδα έχει αναπτυχθεί πολύ τα τελευταία 25 χρόνια. Γιατί δηλαδή να μην μπορούν οι άνθρωποι εδώ στην Ελλάδα να έχουν παρηγορητική φροντίδα; Άνθρωποι που θέλουν να μείνουν σπίτι, με τις οικογένειές τους, ή που βρίσκονται σε τελευταίο στάδιο καρκίνου και επιθυμούν ενδεχομένως να "φύγουν" όντας στο σπίτι τους. Η Ελλάδα είναι μια χώρα, που όταν όλα μπουν στη θέση τους και υπάρξει και η κατάλληλη χρηματοδότηση, τότε οι ασθενείς θα μπορούν να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με ασθενείς από άλλες χώρες. Γι' αυτό, θα ήταν σημαντικό να ξεκινήσει η ανάπτυξη του δικτύου και των πρωτοβουλιών από κοινού, ώστε να δημιουργηθεί μια πρώτη προσπάθεια για την ανακουφιστική φροντίδα. Πιστεύω, ότι σαφώς αξίζει τον κόπο να γίνει αυτό εδώ στην Ελλάδα.

Θα ήθελες να μοιραστείς κάποιο περιστατικό μαζί μου;

Ένα άλλο μέρος της εκπαίδευσής μου στη Γερμανία πριν πολλά χρόνια, είχε να κάνει με κάτι άλλο. Μαθαίναμε πως να χορηγούμε μεθαδόνη ως υποκατάστατο της ηρωίνης στους τοξικομανείς. Η θεραπεία με μεθαδόνη είναι ένας τρόπος για να βοηθήσουμε τους τοξικομανείς να μην χρησιμοποιούν ηρωίνη, η οποία είναι πολύ επικίνδυνη και τελικά οδηγεί στο θάνατο, με ένα φάρμακο που μπορούμε να το δοσολογήσουμε καλύτερα και ως εκ τούτου να μην καταλήξει ο πάσχων. Η θεραπεία με μεθαδόνη παρέχεται από ορισμένους γιατρούς, αφού εκπαιδευτούν σχετικά. Εγώ δούλευα σε νοσοκομεία και πολύ συχνά το βράδυ υπήρχαν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, με εθισμένους ανθρώπους που έρχονταν στις μονάδες επειγόντων περιστατικών όταν βρίσκονταν σε στέρηση. Φυσικά δεν έλεγαν, "Δεν έχω ηρωίνη, παρακαλώ δώστε μου κάτι!", αλλά "Πονάω υπερβολικά, δεν αντέχω τον πόνο!". Κάποιοι έρχονταν λέγοντας μάλιστα ότι έχασαν τη συνταγή κωδεΐνης που τους είχε γράψει ο ιατρός για τον πόνο π.χ στην πλάτη κι ότι κάνουν θεραπεία κατά του πόνου για πολλά χρόνια κι ότι χρειάζονται κωδεΐνη άμεσα! Η κωδεΐνη είναι ένα ασθενές οπιοειδές που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντικαταστήσει την ηρωίνη για μια ημέρα πάνω κάτω. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολλά δισκία για να αντικαταστήσουν μια ένεση ηρωΐνης. Ο ιατρός θα πρέπει να το γνωρίζει και να πει ότι κατανοεί το πρόβλημα, ότι ξέρει ακριβώς περί τίνος πρόκειται, αλλά να μη γράψει τη συνταγή. Μπορεί να ακούγεται ψυχρό και σκληρό, όμως με αυτό τον τρόπο προστατεύει τον ίδιο από το να κάνει το λάθος και τον ασθενή από το να κάνει πράγματα που είναι επικίνδυνα, καθώς χρησιμοποιούν τέτοιες δικαιολογίες πολύ συχνά. Θυμάμαι συγκεκριμένα μια γυναίκα ασθενή, που είχε έρθει σε αυτές τις μονάδες επειγόντων περιστατικών όπου εργαζόμουν, και ήθελε συνταγή για το παυσίπονο που της είχε γράψει την προηγούμενη ο γιατρός γιατί το είχε "χάσει". Ήταν πολύ νευρική και ταραγμένη λόγω της στέρησης. Όταν αρνήθηκα να της γράψω τη συνταγή θύμωσε και άρχισε να φωνάζει λέγοντάς μου ότι είμαι ένας κακός γιατρός και ότι δεν της φέρομαι σωστά. Συμβαίνουν αυτά και τότε πρέπει να λέμε: "Εντάξει, καταλαβαίνω ότι έχετε ένα πρόβλημα, αλλά δεν είναι πρόβλημα σχετικά με το φάρμακο. Αντιλαμβάνομαι ότι κάτι πρέπει να κάνετε, όπως να απευθυνθείτε σε ομάδα αποτοξίνωσης κλπ.". Τους δίνουμε αυτή τη συμβουλή γιατί αν τους δώσουμε τη συνταγή δεν τους βοηθάμε να κάνουν το σωστό, απλά ενισχύουμε το πρόβλημα τους. 

Μετάφραση από τα αγγλικά: Μαρία Μιχαλινού