Όλα όσα θα ήθελες να μάθεις για το Aikido

Αi-Αρμονία, ki-Ενέργεια, do-δρόμος.
Σε μια εποχή κι έναν κόσμο που μας ζητάει να γνωρίσουμε, να αποδεχτούμε και να «τα βρούμε» με τον εαυτό μας, το Aikido προτείνει έναν πραγματικά εναλλακτικό τρόπο για να το καταφέρουμε. Την εναρμόνισή και την ουσιαστική «συνάντησή» μας με τον άλλον, με τον συνάνθρωπό μας. Ίσως αυτός να είναι κι ο δρόμος για να συναντήσουμε τελικά τον πιο κοντινό μας «άλλον». Τον ίδιο μας τον εαυτό.
Ο Χάρης Φύτρος, δάσκαλος του Aikido, μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις του, τις γνώσεις του και απαντά στις απορίες μας.

Τι ακριβώς είναι το Aikido;
Το Aikido είναι μία σύγχρονη ιαπωνική πολεμική τέχνη. Η φιλοσοφία του βασίζεται περισσότερο στην ιδέα της αρμονίας με τον αντίπαλο παρά στη σύγκρουση με αυτόν. Έτσι, το ιδεώδες στο Aikido δεν είναι η με κάθε κόστος και τρόπο εξουδετέρωση του αντιπάλου αλλά η προσπάθεια εναρμόνισης -τόσο σωματικά όσο και πνευματικά- με την κίνηση και την ενέργεια του συνασκούμενου. Γι’αυτό και αποκαλείται η «τέχνη της μη αντίστασης» ή η «μη επιθετική πολεμική τέχνη». Στόχος της εκπαίδευσης δεν είναι να οξύνει τον ανταγωνισμό και την επιθετικότητα αλλά να βελτιώσει το συγχρονισμό, την αντίληψη, τη δυναμική χαλαρότητα και τον αυτοέλεγχο. Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, από παιδιά μέχρι τους πλέον ώριμους, χωρίς να απαιτεί κάποια ιδιαίτερη φυσική κατάσταση. Ιδιαίτερη μνεία χρήζουν τα «όπλα» του Aikido, το ξύλινο ιαπωνικό σπαθί (bokken) και το περιπατητικό ραβδί (jo), στα οποία η εκπαίδευση, παρότι είναι συνήθως προαιρετική, παραμένει υποδειγματική της φιλοσοφίας εναρμόνισης με τον άλλον.

Πότε και πώς ξεκίνησε η σχέση σου με αυτήν την πολεμική τέχνη;
Ξεκίνησα το 1994 ενώ ήμουν φοιτητής. Τότε στην Ελλάδα η ενασχόληση με το Aikido ήταν ακόμα περιορισμένη. Δεν ξεκίνησα να κάνω Aikido κατ'επιλογή, δεν είχα ακούσει καν το όνομα, έτυχε απλώς να γραφτώ σε μία σχολή που μεταξύ άλλων δίδασκε και Aikido. Μπήκα στην πρώτη προπόνηση χωρίς να έχω ιδέα περί τίνος πρόκειται. Αυτό που συνάντησα και με καθήλωσε από την ημέρα εκείνη, ήταν η μοναδική αισθητική του: μια κινησιολογία με έντονο συγχρονισμό αλλά όχι ακριβώς χορευτική, πολεμική αλλά χωρίς την τραχύτητα που συνοδεύει τη συνηθισμένη έννοια του όρου, δίχως λακτίσματα, γροθιές, κραυγές κλπ. Οι δυναμικές κυκλικές κινήσεις, η αρμονία και ο συντονισμός των δύο μερών αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης. 

Εκτός από το κομμάτι της φυσικής κατάστασης , τι άλλο πιστεύεις πως σου έχει

προσφέρει η ενασχόληση με το Aikido;
Μια μετατόπιση από το εγώ στον άλλον. Παρατηρώ πως πολλοί δάσκαλοι στο Aikido διδάσκουν την τέχνη με στόχο τον έλεγχο της δύναμης και της ορμής του επιτιθέμενου. Δεν είναι λάθος μια τέτοια προσέγγιση, απλά έπειτα από πολλά χρόνια εξάσκησης αρχίζεις να αντιλαμβάνεσαι πως πρόκειται για περιορισμένη οπτική. Στο Aikido, και ίσως αυτό ακουστεί παράδοξο, δεν μαθαίνεις απλώς τεχνικές αυτοόαμυνας που σε καθιστούν ικανό να αναλάβεις τον έλεγχο για την αποτροπή ενός επιθετικού χτυπήματος εναντίον σου. Πιο σημαντικό είναι να αντιληφθείς ότι οι τεχνικές δεν είναι παρά τρόποι να παραμείνεις ανοικτός απέναντι σε αυτό που σου συμβαίνει (εν προκειμένω, μία σωματική επίθεση εναντίον σου). Παραμένω ανοικτός, σημαίνει αποδέχομαι αυτό που συμβαίνει χωρίς φόβο ή πάθος και κινητοποιώ αδρανείς κινησιολογικές δυνατότητες που μπορούν να οδηγήσουν σε μια γνήσια προσέγγιση του άλλου, ακόμα κι αν αυτή πυροδοτείται από μία σωματική επίθεση. Γι'αυτό και στο Aikido η εξάσκηση περιλαμβάνει τη συνεχή εναλλαγή και των δύο ρόλων, του αμυνόμενου και του επιτιθέμενου: το κάθε μέρος θέτει τους δικούς του όρους και περιορισμούς σε ένα ατελείωτο παιχνίδι διαρκούς επικοινωνίας, χωρίς παράλληλα να υποβιβάζεται κανένα από τα δύο μέρη σε υποχείριο του άλλου (είτε ως αμυνόμενος, είτε ως επιτιθέμενος). Εξ'ού άλλωστε και η «αρμονία», το πρώτο συνθετικό "Ai" της λέξης Aikido.

Γιατί κάποιος να επιλέξει το Aikidο;
Θα μπορούσα πιο εύκολα να επισημάνω γιατί κάποιος να μην επιλέξει το Aikido. Αν επιθυμεί κάτι γρήγορο και επιθετικό που θα του μαθαίνει να την "πέφτει" στον άλλον, τότε το Aikido δεν είναι για εκείνον. Όχι ότι κι εδώ δεν θα μάθει αποτελεσματικές λαβές και τεχνικές, πρόκειται άλλωστε για πολεμική τέχνη, αλλά πιστεύω πως όσοι παραμένουν στο Aikido μένουν για λόγους που τελικά ξεπερνούν την απλή αποτελεσματικότητα μιας τεχνικής.

Θέλεις να μοιραστείς κάποιο στιγμιότυπο από προπόνηση που να θυμάσαι έντονα;
Δύσκολο να σταθώ σε κάποιο συγκεκριμένο στιγμιότυπο. Ως μαθητής μπορώ να θυμηθώ τη λαχτάρα να δοκιμάσω αυτό που έκανε ο δάσκαλος και θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου γιατί είχα εξαιρετικούς δασκάλους. Ως δάσκαλος πλέον, οι πιο έντονες στιγμές είναι όταν κατορθώνω να εμπνεύσω την ίδια λαχτάρα στους μαθητές μου ή όταν καταφέρνω να τους πείσω πως το Aikido αρχίζει εκεί που τελειώνει η σωματική δύναμη.

Aν χαρακτήριζες με 5 λέξεις το Aikido, ποιές θα ήταν αυτές;
Το motto που γενικά επικρατεί σήμερα συμπυκνώνεται στο «γίνε ο εαυτός σου». Ακόνισε δηλαδή κάθε προσωπική σου δυνατότητα, χτίσε έναν εαυτό που βασίζεται στις δικές του δυνάμεις και χάρη στην ισχυρή του παρουσία, μπορεί να κυριαρχήσει έναντι των άλλων τριγύρω του. Νομίζω ότι το Aikido ζητάει κάπως το ανάποδο : με πέντε λέξεις θα το έλεγα: «γίνε αυτό που δεν είσαι». Διότι πώς μπορείς να προσεγγίσεις τον άλλον όταν το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι πώς εσύ ο ίδιος θα ισχυροποιηθείς και θα κυριαρχήσεις; Αν δεν δοθείς στον άλλο, αν δηλαδή δεν εγκαταλείψεις αυτό που σε ισχυροποιεί και σε καθιστά ικανό να επιβάλλεσαι, δεν θα μπορέσεις ποτέ να συναντήσεις τον άλλον, να κάνεις δηλαδή Aikido.
 

Ο Χάρης Φύτρος κατέχει το βαθμό του 4ου Dan στο Aikido και είναι μέλος του Hellenic Aikido Union

Από τον Σεπτέμβριο 2018 το Aikido North Athens Dojo (www.aikidonorthathens.gr) φιλοξενείται στον Αθλητικό Σύλλογο Οδυσσέας, Χαρ. Τρικούπη 109, 14563 Κηφισιά. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να επισκεφτείς την ιστοσελίδα της σχολής, το προφίλ στο facebook ή να στείλεις email στο [email protected].