ΑΡΟΔΑΜΟΙ ΚΙ ΑΣΠΑΛΑΘΟΙ | Μια συνομιλία με τους θησαυρούς της Κρητικής χειροτεχνίας
Η έκθεση «ΑΡΟΔΑΜΟΙ ΚΙ ΑΣΠΑΛΑΘΟΙ», καρπός συνεχιζόμενης συνεργασίας της επιμελήτριας με το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου και τον ιδρυτή του Κωστή Σχιζάκη και σε συνέχεια της επιτυχημένης παρουσίασής της στο ΜΕΤΗ τον περασμένο Απρίλιο στο Ηράκλειο της Κρήτης, εγκαινιάζεται το Σάββατο 30.11.24 στις 12.00 στη Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας «Σοφία Λασκαρίδου», στην Αθήνα.
Εγκαίνια: Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2024, 12:00 - 14:00
Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού
Μέσα από τα έργα των χεριών στην Κρήτη, ξεπηδούν οι αροδαμοί και οι ασπάλαθοι... Βλαστοί τρυφεροί-κλωνάρια της γης και πανώριοι αγκαθωτοί θάμνοι που τρέπονται μαεστρικά σε διαχρονικά μοτίβα στην τέχνη της χειρωναξίας. Στο πλαίσιο της εκθεσιακής δράσης, διακεκριμένοι Έλληνες εικαστικοί που προέρχονται από διαφορετικούς χώρους και χρησιμοποιούν ποικίλα μέσα και υλικά, προχωρούν στη σύσταση έργων με εικαστικές, πλαστικές και συμβολικές αναφορές σε ένα πυκνό απεικονιστικό και απτικό πεδίο που συμπεριλαμβάνει τη την υφαντική και την κεντητική, την κεραμική και την ξυλογλυπτική, την κοσμηματοποιία, τη μαχαιροποιία και άλλα. Ο κόσμος της υλικής αυτής και της άυλης κληρονομιάς ζωντανεύει, μέσα από τον οργανικό διάλογο των συμμετεχόντων εικαστικών που πραγματοποιείται με αναφορά τόσο σε σωζόμενα σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές ιστορικά και λαϊκά κειμήλια όσο και σε πολύτιμες σχετικές αναφορές στην κρητική λογοτεχνία (με ολοζώντανες σχετικές εικόνες να αντλούνται από τη λόγια κρητική λογοτεχνία, από την άσβεστη μνήμη του Ερωτόκριτου και την Ερωφίλης, από την κρητική ντοπιολαλιά αλλά και τις αυτοσχέδιες μαντινάδες.
Ο τίτλος της έκθεσης προτείνεται ως ένα ανοιχτό πεδίο συνύπαρξης παλαιών και νέων συμβάντων και εικόνων, ανοιχτών διαλόγων ελαφριάς ύλης και αιωρούμενων επιτόπιων περιπάτων του βλέμματος και του νου, δίνοντας διακριτό τόπο σε πολυσχιδείς προσεγγίσεις και σε προφανείς ή και αθέατες συγκλίσεις και εσοχές μιας εκλεκτικής διαχρονικής εξιστόρησης που επιβεβαιώνει και ενδυναμώνει την οργανική συνέχεια της κρητικής πρωτογενούς δημιουργίας.
«Ο αργαλειός και τα κρητικά υφαντά που αναντίρρητα αποτελούν από τα ωραιότερα της Ελληνικής παράδοσης, με τους έφιππους και τις άνθινες συμβολικές αναπαραστάσεις τους ή τον γεωμετρικό διάκοσμο με τους ρόμβους που έχει τις καταβολές του στη Βυζαντινή τέχνη, τα κουσκουσέ και τα ριγωτά σχέδια, οι βελονιές που ζωντανεύουν το ιερό δέντρο της ζωής, τα σχέδια και τα μοτίβα πολλά από τα οποία αποτελούν συναρπαστική διαχρονία με αφετηρία τη μινωική εποχή, οι φορεσιές, οι ποδιές και οι κεντημένοι ποδόγυροι με τους δικέφαλους αετούς, τα φίδια, τα ανθοφόρα αγγεία και τις γοργόνες που ανάγουν απευθείας στην Αναγέννηση, οι βούργιες, οι σάκοι γάμου, τα χιράμια, οι πετσέτες και οι πατανίες, τα μπαγκάλια και οι σιντσαντίδες τα κεραμικά πιθάρια και οι κατσούνες, οι νυφιάτικές ξομπλιαστές κουλούρες και οι λύρες, τα σκαμνάκια και οι ξυλόγλυπτες κασέλες, τρέπονται στο συναρπαστικό απεικονιστικό αλφαβητάριο της έκθεσης, ιχνογραφώντας τη μνήμη, το απτό και το άυλο του τόπου», σημειώνει η Ίρις Κρητικού στο επιμελητικό σημείωμα της έκθεσης.
«Η Τέχνη των χεριών, δημιουργεi και διατυπώνει την ταυτότητα του τόπου, διασώζει και ονοματίζει τους ανθρώπους που τον κατοικούν. Συνδέει το σήμερα με το παρελθόν, τις ρίζες και τα πρωτογενή μοτίβα με τα οικογενειακά κειμήλια που δωρίζονται από γενιά σε γενιά. Υφαίνει μοτίβα και σχέσεις. Μεταδίδει γνώσεις και παραδόσεις. Μεταλαμπαδεύει ιδέες, διασώζει και διδάσκει τέχνες και τεχνικές, συνδέει υλικά και μέσα. Ενώνει την τεχνογνωσία των χεριών με τη χάρη και τη φαντασία του νου», σημειώνει ακόμη η επιμελήτρια.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της έκθεσης και πέρα από τα σύγχρονα έργα που υλοποιήθηκαν με σεβασμό και γνώση για τις ανάγκες της, παρουσιάζονται επίσης παλιότερα σημαντικά αρχειακά έργα όπως της Φλωρεντίνης Καλούτση (1890-1971) που μέσω της πρωτοπόρου για την εποχή επιχείρησής της Διπλούς Πέλεκυς συνδύασε για πρώτη φορά μινωικά και λαϊκά μοτίβα με την τεχνική της παραδοσιακής κρητικής υφαντική, αναδεικνύοντας την κρητική κληρονομιά από τη μινωική μέχρι και τη λαϊκή τέχνη και αποσπώντας διεθνή βραβεία και διακρίσεις καθώς και έργα των σημαντικών ναΐφ Κρητών ζωγράφων Αλκιβιάδη Σκουλά και Μαρίας Φιοράκη με σχετική με την έκθεση θεματική, τιμώντας με την παρουσία τους τη διοργάνωση.
Στο πλαίσιο της έκθεσης κυκλοφορεί αναλυτικός κατάλογος με κείμενα της Ίριδος Κρητικού, της Αταλάντης Μιχελογιαννάκη και του Κωστή Σχιζάκη, σε σχεδιασμό Νίκου Λεοντόπουλου, ενώ προγραμματίζονται και άλλες παράλληλες δράσεις όπως εργαστήρια για ενήλικες και ξεναγήσεις.
Στην έκθεση συμμετέχουν:
Χρήστος Αλατσάκης, Βασιλεία Ανηψητάκη, Κυριακή Αρκουλή, Άννα Αχιλλέως, Κάτια Βαρβάκη, Μαρίνα Βλαχάκη, Ειρήνη Βογιατζή, Μάριος Βουτσινάς, Γιάννης Γαβαλάς, Μαρία Γαλανάκη, Μαίρη Γαλάνη-Κρητικού, Μαρία Γέρουλα, Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου, Ειρήνη Γκόνου, Κατερίνα Γραφανάκη, Μαρία Γρηγοριάδη, Παναγιώτης Δαραμάρας, Δικαία Δεσποτάκη, Μαρία Διακοδημητρίου, Κατερίνα Δραμιτινού, Γιάννης Επταμηνιτάκης, Ειρήνη Ζαΐμη, Άννα Καζάκου, Δέσποινα Καλλιγά, Κατερίνα Καλιτσουνάκη, Βάσω Καλουδιώτη, Φλωρεντίνη Καλούτση, Βίκυ Καμένου, Μηνάς Καμπιτάκης, Βούλα Καραμπατζάκη, Βασίλης Κιλιτσλής, Μάρω Κορνηλάκη, Μαρία Κώτσου, Ρόδη Κωνσταντόγλου, Δήμητρα Κωνσταντινίδη, Σοφία Λαμπροπούλου, Janet Λιοδάκη, Λουδοβίκος των Ανωγείων, Τάσος Μαδαμόπουλος, Μαρίνος Μακράκης, Βαρβάρα Μαλτέζου, Λυδία Μαργαρώνη, Μηνάς Μαυρικάκης, Μάνος Μπατζόλης, Γεωργία Μπλιάτσου, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Ισμήνη Μπονάτσου, Ρούλη Μπούα, Γιάννης Μπρούζος, Αλέκα Μυρίλλα, Λήδα Νάθενα, Μαίρη Νταγιαντά, Ισαβέλλα Ντάσση, Χρίστος Παπαδάκης, Γιώργος Παπαδομανωλάκης, Χριστίνα Παρασκευοπούλου, Βιβή Περυσινάκη, Βαγγέλης Πολύζος, Μιχάλης Σακαλής, Τιτίκα Σάλλα, Κατερίνα Σαράφη, Ιφιγένεια Σδούκου, Ζωή Σεκλειζιώτη, Ελένη Σιούστη, Αλκιβιάδης Σκουλάς, Παρασκευή Σπύρου, Κατερίνα Σταθάτου, Μαρίνα Στελλάτου, Ιωάννα Τερλίδου, Γιώργος Τζάνερης, Νίκος Τριανταφύλλου, Βάσω Τρίγκα, Κατερίνα Τσεμπελή, Μιχάλης Φαλκώνης, Βιργινία Φιλιππούση, Μαρία Φιοράκη, Μαρία Χάνιου, Αθηνα Χατζή, Πέπη Χατζηδάκη.
