Comédie-Française – Ivo van Hove :: Ηλέκτρα & Ορέστης

Μετά την ενθουσιώδη υποδοχή της Αντιγόνης του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Λευτέρη Βογιατζή, (Φεστιβάλ Επιδαύρου 2006 & 2007), που παρακολούθησαν από το σπίτι τους περισσότερα από 36.000 άτομα εντός 24 ωρών, και την προβολή του Insenso του Δημήτρη Δημητριάδη σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού (Φεστιβάλ Αθηνών 2012 & 2013), το Σάββατο 2 Μαΐου, το κοινό θα έχει στις 9 Μαΐου την ευκαιρία να παρακολουθήσει άλλη μια παραγωγή που άφησε το αποτύπωμά της στην ιστορία του Φεστιβάλ: Όχι μόνο λόγω των δυνατών ερμηνειών και της σκηνοθεσίας που έκοβε την ανάσα, αλλά και επειδή σφράγισε την πρώτη κάθοδο της Comédie-Française, του πιο παλιού θιάσου εν ενεργεία στον κόσμο, στο αργολικό θέατρο.

Πρόκειται για την παράσταση των έργων Ηλέκτρα / Ορέστης του Ευριπίδη, που σκηνοθέτησε, ενοποιώντας τα δραματουργικά, ο Ivo van Hove, από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες διεθνώς, για τον ιστορικό θίασο. Καρπός συνεργασίας που οικοδομήθηκε σε βάθος χρόνου, η συγκεκριμένη παραγωγή έδωσε την ευκαιρία στους δύο κορυφαίους πολιτιστικούς οργανισμούς της Γαλλίας και της Ελλάδας, την Comédie-Française και το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, να ενώσουν τις δυνάμεις τους καταθέτοντας μια σύγχρονη σκηνοθετική πρόταση για την ερμηνεία της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, που συγκλόνισε το κοινό τόσο στην Επίδαυρο όσο και στο Παρίσι.

Το πρόγραμμα «Ανα-παραστάσεις» δίνει σήμερα μια ιδιαίτερη αφορμή κοινής δράσης του Φεστιβάλ με την Comédie-Française, καθώς η παράσταση Ηλέκτρα / Ορέστης θα προβληθεί ταυτόχρονα από τα διαδικτυακά κανάλια των δύο οργανισμών, το Σάββατο 9 Μαϊου στις 21:30 ώρα Ελλάδος, και θα μείνει διαθέσιμη για 24 ώρες, επισφραγίζοντας τη σπουδαία αυτή συνεργασία.

Η οπτική του σκηνοθέτη

Η Ηλέκτρα και ο Ορέστης είναι αδέρφια. Νέοι, πληγωμένοι, εύθραυστοι και ευάλωτοι, μετατρέπονται σε άγρια ζώα. Στην πραγματικότητα δεν γνώρισαν ποτέ τον πατέρα τους, που είχε φύγει ως αρχιστράτηγος του στρατού των Αργείων στον πόλεμο της Τροίας. Η απουσία του τον καθιστά ήρωα στα μάτια τους. Η μητέρα τους, η Κλυταιμνήστρα, είναι ο εχθρός. Το σπίτι, το πεδίο της μάχης. Αποδιωγμένοι, η Ηλέκτρα και ο Ορέστης γίνονται, από παιδιά βασιλέων, πρόσφυγες στην ίδια τους την οικογένεια, στην ίδια τους την πατρίδα.

Η οικογένεια είναι ο «γόρδιος δεσμός» της κοινωνίας και, ως τέτοιος, γεννά μια σειρά προβλήματα. Βρισκόμαστε μπροστά σ’ έναν καθρέφτη που αντανακλά το αρνητικό είδωλο των ίδιων μας των παρορμήσεων. Πρόκειται άραγε για μια αιμομικτική οικογένεια; Όχι κυριολεκτικά (ή, τουλάχιστον, όχι μόνο), αλλά με την έννοια ότι αποτελεί πεδίο μάχης όπου, αφενός, επιλύονται τα προβλήματα, και όπου, αφετέρου, ξεχωρίζουν εκείνοι που έχουν επιλεγεί για να μείνουν, από τους άλλους, που θα εκδιωχθούν οριστικά.

Για την παράσταση Ηλέκτρα / Ορέστης το στοίχημα είναι να αναπαραστήσουμε έναν κόσμο μεγάλης σκληρότητας, έως και νατουραλιστικά, επί σκηνής. Η αλήθεια είναι ότι βλέπω την παράσταση ως ένα Gesamtkunstwerk, ένα καθολικό έργο τέχνης με τη βαγκνερική σημασία του όρου, με την αίσθηση ίσως ότι μετέχουμε σε μια τελετουργία.

Θεωρώ τον εαυτό μου βέλγο, αλλά και ευρωπαίο και πολίτη του κόσμου. Το να μιλάς για την κοινωνία σημαίνει να μιλάς για τον κόσμο. Οι Έλληνες θέτουν ένα θεμελιώδες ερώτημα: τι μας ενώνει αντί να μας χωρίζει; Αυτό είναι το κεντρικό ζήτημα στην παράσταση Ηλέκτρα / Ορέστης.

Εκτίμησα εξαιρετικά τη δουλειά με τους ηθοποιούς του θιάσου της Κομεντί Φρανσαίζ. Είδα τη ζωική επιθυμία τους να κάνουν θέατρο, την ανάγκη μέσ’ από τα σωθικά τους να δοθούν σε μια καλλιτεχνική περιπέτεια. Μπορώ να πω σήμερα ότι η Κομεντί Φρανσαίζ και ο θίασος του Toneelgroep στο Amsterdam αποτελούν τις δυο καλύτερες εμπειρίες μου ως σκηνοθέτη. Όταν ο Ερίκ Ρυφ μάς πρότεινε να ανεβάσουμε μια ακόμα παράσταση, αμέσως δέχτηκα.

Ίβο βαν Χόβε

Λίγα λόγια για την Κομεντί Φρανσαίζ

Ευρέως γνωστή ως «Σπίτι του Μολιέρου», η Κομεντί Φρανσαίζ ιδρύθηκε το 1680 και έκτοτε συνεχίζει το έργο και την κληρονομιά του δραματουργού, ηθοποιού και θιασάρχη της, Μολιέρου. Διαθέτοντας ένα ρεπερτόριο που αριθμεί πάνω από 3.000 έργα, «το Γαλλικό Θέατρο (le Français)», όπως αλλιώς αποκαλείται, υπηρετεί μεγάλη γκάμα κλασικών όσο και σύγχρονων έργων από γάλλους και διεθνείς θεατρικούς συγγραφείς.

Η Κομεντί Φρανσαίζ δίνει περίπου 800 παραστάσεις τον χρόνο στις τρεις σκηνές της (Αίθουσα Richelieu, Théâtre du Vieux-Colombier, Studio-Théâtre), καθώς και σε περιοδείες, προσελκύοντας πάνω από 350.000 θεατές ετησίως.

Η Κομεντί Φρανσαίζ περιοδεύει ευρέως (Ευρώπη, ΗΠΑ, Κορέα, Ιαπωνία, Αυστραλία, Νότια Αμερική) ενώ στους πρόσφατους σταθμούς της περιλαμβάνονται το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη και η Μόσχα. Η πρώτη διεθνής της εμφάνιση πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το 1867.

Εδώ και τρεις αιώνες, η Κομεντί Φρανσαίζ πάντα ξεχωρίζει για τον τρόπο λειτουργίας της ως μοναδικό, εύρωστο και δημιουργικό «θεατρικό εργοστάσιο». Δικαιώνοντας μια τέτοια μοναδική ταυτότητα, στηρίζει το υψηλό επίπεδο, τη μακροβιότητα και τη ζωτικότητά της σε τρεις σταθερούς και ακλόνητους πυλώνες: τον Θίασο, το Ρεπερτόριο και την απαιτητική πρακτική των εναλλασσόμενων παραγωγών.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία Ivo van Hove • Μετάφραση στα γαλλικά Marie Delcourt-Curvers • Σκηνική εκδοχή Bart Van den Eynde - Ivo van Hove • Σκηνογραφία - Σχεδιασμός φωτισμού Jan Versweyveld • Κοστούμια An D’Huys • Πρωτότυπη μουσική και ηχητική σύνθεση Eric Sleichim • Χορογραφία  Wim Vandekeybus • Δραματουργία Bart Van den Eynde • Βοηθός σκηνοθέτη Laurent Delvert Βοηθός σκηνογράφου Roel Van Berckelaer • Βοηθός ενδυματολόγου Sylvie Lombart •  Βοηθός φωτιστή François Thouret • Βοηθός ηχητικού σχεδιασμού Pierre Routin • Βοηθός χορογράφου Laura Aris

Η παράσταση Hλέκτρα / Ορέστης θα προβληθεί με ελληνικούς υποτίτλους το Σάββατο 9 Μαΐου 2020 στο διαδικτυακό μας κανάλι στο YouTube: Greek Festival και θα παραμείνει διαθέσιμη για 24 ώρες. Ταυτόχρονα, θα προβληθεί η παράσταση με αγγλικούς υποτίτλους στο διαδικτυακό κανάλι της Comédie-Française.

Ακριβώς, λόγω του συντονισμού με την Comédie-Française, η προβολή θα ξεκινήσει στις 21:30 αντί για τις 19:00, που ήταν η ώρα έναρξης των δύο προηγούμενων προβολών.

Η παράσταση περιέχει σκληρές σκηνές.