«Μέρα Σάββατο / C’était un samedi» | ΚΕΤ

Ύστερα από την περιοδεία της στη Γαλλία (πρεμιέρα του έργου στο Παρίσι και περιοδεία στις πόλεις Τουλόν, Νίκαια, Λυών, Μονπελιέ), η παράσταση «Μέρα Σάββατο» που αφηγείται την ιστορία και τον εκτοπισμό της εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα — στο ΚΕΤ, τον χώρο όπου δημιουργήθηκε.

Αφετηρία της παράστασης αποτελεί το διήγημα του Δημήτρη Χατζή «Σαμπεθάι Καμπιλής» (από τη συλλογή διηγημάτων «Το τέλος της μικρής μας πόλης»). Ο συγγραφέας επιστρέφει στα Γιάννενα των παιδικών του χρόνων, περιγράφοντας τη ντόπια εβραϊκή κοινότητα με τη μακραίωνη ιστορία της καθώς και τη ρήξη δύο σημαντικών προσωπικοτήτων της, του συντηρητικού εμπόρου Σαμπεθάι Καμπιλή και του ποιητή και κομμουνιστή Γιοσέφ Ελιγιά.

Το δεύτερο μέρος, βασισμένο σε μαρτυρίες επιζώντων, αφηγείται την έφοδο της Wehrmacht και της ελληνικής χωροφυλακής στο Κάστρο, τον εβραϊκό μαχαλά της πόλης, στις 25 Μαρτίου του 1944 — ένα Σάββατο — και ιχνηλατεί τον εκτοπισμό της κοινότητας από τα Γιάννενα προς το Άουσβιτς, εστιάζοντας σ´ ένα πολύ λίγο γνωστό αλλά κομβικό γεγονός: την εξέγερση των Sonderkommandos, το Σάββατο 7 Οκτωβρίου του 1944, στην οποία πρωταγωνίστησαν Έλληνες Εβραίοι.

Η Γαλλίδα σκηνοθέτις Irène Bonnaud υπογράφει τη δραματουργία, τη σκηνοθεσία και μέρος της συγγραφής του έργου. Η Φωτεινή Μπάνου αφηγείται την ιστορία, περνώντας από το λόγο στο τραγούδι και δίνοντας φωνή στα 11 μικρά γλυπτά αγάλματα που δημιούργησε για την παράσταση η Κλειώ Μακρή.

Σημαντικό αφηγηματικό ρόλο παίζουν τα τραγούδια: ρωμανιώτικα, σεφαραδίτικα, ηπειρώτικα και «τραγούδια του στρατοπέδου» — λαϊκές μελωδίες των οποίων οι εξόριστοι άλλαζαν τα λόγια για να μπορέσουν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και να μεταδώσουν την εμπειρία τους.

Κείμενο A' μέρους: Δημήτρης Χατζής / Γιοσέφ Ελιγιά (δραματουργία: Irène Bonnaud) 
Κείμενο B' μέρους: Irène Bonnaud (μετάφραση από τα γαλλικά: Φωτεινή Μπάνου) 
Σκηνοθεσία: Irène Bonnaud
Ερμηνεία & τραγούδι: Φωτεινή Μπάνου
Σκηνογραφία (κατασκευή γλυπτών): Κλειώ Μακρή
Φωτισμοί: Daniel Levy
Καλλιτεχνική συνεργασία: Αγγελική Καράμπελα, Δημήτρης Αλεξάκης
Τεχνικοί υπεύθυνοι: Γιάννης Ζέρβας, Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Φωτογραφίες: Δημήτρης Αλεξάκης, Zoi Tilinski, Nicolas Lascourrèges, Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Παραγωγή: Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων
Συμπαραγωγή: Scène Nationale Châteauvallon - Liberté (Toulon, Γαλλία) - Théâtre National de Nice (Γαλλία)
Οργάνωση παραγωγής γαλλικής περιοδείας: SENS INTERDITS, Festival international de théâtre

Η παράσταση παρουσιάστηκε στις 24, 25, 26 & 27 Ιουνίου 2021 στο θέατρο La Commune CDN Aubervilliers (Παρίσι), στις 10 Ιουλίου 2021 στο Châteauvallon / Le Liberté (Τουλόν), στις 13 & 14 Ιουλίου 2021 το Théâtre National de Nice (Νίκαια), στις 15, 18, 19, 21 & 22 Οκτωβρίου 2021 στο φεστιβάλ SENS INTERDITS (Λυών) και στις 15, 16 & 17 Νοεμβρίου 2021 στο Théâtre des 13 Vents (Μονπελιέ).

Η παράσταση «Μέρα Σάββατο» αφιερώνεται στην Εσθήρ-Στέλλα Κοέν, τελευταία επιζήσασα της γενοκτονίας στα Γιάννενα, που έφυγε πρόσφατα από κοντά μας. Μας δέχτηκε στο σπίτι της το φθινόπωρο του 2019 για μια πολύωρη αφήγηση και της οφείλουμε, μεταξύ πολλών άλλων, τον τίτλο της παράστασης.

Ευχαριστούμε πολύ τους: Καίτη Χατζή, Αγγελίνα Χατζή, Σάββα Μιχαήλ Μάτσα, Κατερίνα Μάτσα, Αλέγρα Μάτσα, Τζων Καλέφ Εζρά, Λεονάρδο Μπατή, Σάκη Νεγρίν, Πάνο Βαδαλούκα, Adi Liraz, Saranna Biel-Cohen, Μίμη Κοέν, Ελένη Παγκρατίου-Αλεξάκη, Γιάννη Αλεξάκη, Πόπη Μπάνου, Ηλία Πούλο, το Εβραϊκό Μουσείο Αθηνών και το Mémorial de la Shoah στο Παρίσι, για τη στήριξή τους στην έρευνα και την προετοιμασία της παράστασης.

Αποσπάσματα κριτικών
«Ανάμεσα στα είκοσι περίπου γλυπτά που καταλαμβάνουν τη γυμνή σκηνή, η Φωτεινή Μπάνου ξεχωρίζει ως γίγαντας. Φαίνεται επίσης ιδιαίτερα ζωντανή, δεκτική. (…) Η μουσική που ερμηνεύει η Ελληνίδα ηθοποιός ανασύρει με λεπτότητα την τραγωδία του χθες για να τοποθετήσει τους εξαφανισμένους ανάμεσα στους ζωντανούς. (…) Σαν παραμυθού, παθιασμένη με τα πρόσωπα της ιστορίας σε σημείο που να ταυτίζεται τακτικά μαζί τους, η Φωτεινή Μπάνου αφηγείται (…) Ο τρόπος με τον οποίο στέκεται εκεί, εντελώς παρούσα, στο σταυροδρόμι πολλών εποχών και διαφόρων λόγων, μας κάνει να καταλάβουμε πως το φοβερό Σάββατο δεν έχει ακριβώς παρέλθει: κάτι από αυτό παραμένει στη σημερινή Ελλάδα, την οποία η Irène Bonnaud περιγράφει ως "το επίκεντρο των ευρωπαϊκών τραγωδιών".»
(Anaïs Heluin, «Μέρα Σάββατο, τραγική ημέρα στην Ήπειρο», sceneweb.fr)

«… παράσταση απλή, μα και κατοικημένη από φαντάσματα, έντονη και απαλή μαζί, όπου οι μουσικές και η ποίηση αποτελούν βάλσαμο στην ψυχή.»
(Jean-Pierre Thibaudat, «Τι έχει απομείνει από τους Εβραίους των Ιωαννίνων, μικρής και μεγάλης πόλης της Ηπείρου», Balagan)

ΠΡΩΤΌΚΟΛΛΟ COVID-19
Στον χώρο του ΚΕΤ τηρούνται όλα τα υγειονομικά μέτρα που προβλέπονται για τους αμιγείς θεατρικούς χώρους.