«Ο Θείος Βάνιας» του Άντον Τσέχωφ | Σκην.: Δ. Καταλειφός

Ο Δημήτρης Καταλειφός επιστρέφει τη σεζόν 2024-25 στο θεατρικό σανίδι και επιλέγει να σκηνοθετήσει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά τον εμβληματικό «Θείο Βάνια» του Άντον Τσέχωφ.

Ο ίδιος μάλιστα θα κρατήσει τον ομώνυμο πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ένα αξιόλογο υποκριτικό καστ (Κλεοπάτρα Τολόγκου, Παναγιώτης Μπουγιούρης, Βαγγέλης Ρόκκος, Μενέλαος Χαζαράκης, Αμαλία Νίνου, Τζένη Θεωνά, Στέλλα Κρούσκα, Φοίβος Σαμαρτζής) θα δώσει σάρκα και οστά στους βαθιά ανθρώπινους τσεχωφικούς ήρωες που κλυδωνίζονται από τις διαρκείς τους ματαιώσεις και αναρωτιούνται για το νόημα της ύπαρξής τους.

Το πιο «τσεχωφικό», όπως έχει χαρακτηριστεί, από τα έργα του Ρώσου συγγραφέα, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας δραματολογίας. Ο Τσέχωφ σε αυτό σκιαγραφεί με επιδεξιότητα τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές που κυοφορούνται και οραματίζεται ένα μέλλον πιο κοντά στις ανθρώπινες αξίες, ενώ ταυτόχρονα μας προ(σ)καλεί να αναλογιστούμε τη ζωή, τον έρωτα, τον θάνατο και το νόημα της ύπαρξής μας.

Η σκηνοθετική προσέγγιση του Δημήτρη Καταλειφού θα στηριχτεί πάνω στη στιβαρή μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη. Τα σκηνικά είναι της Μικαέλας Λιακατά, τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, οι φωτισμοί του Ανδρέα Σινάνου  και η μουσική / σχεδιασμός ήχου του Σταύρου Γασπαράτου.  

Το έργο
«Ο Θείος Βάνιας» πρωτοπαρουσιάστηκε το 1899, σε σκηνοθεσία Κονσταντίν Στανισλάφσκι, με πρωταγωνιστές τον ίδιο τον Στανισλάφσκι, τη σύζυγό του Λιλίνα και την Όλγα Κνίπερ, σύζυγο του Τσέχωφ.

Η υπόθεση του έργου -που ο Τσέχωφ χαρακτηρίζει «σκηνές από τη ζωή στο χωριό σε τέσσερις πράξεις»- διαδραματίζεται σε μια αγροτική έπαυλη στη Ρωσία και εξετάζει τις ζωές ανθρώπων που νιώθουν παγιδευμένοι σε μια κατάσταση ματαιότητας και απογοήτευσης.

Η ιστορία επικεντρώνεται στον Θείο Βάνια, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διαχείριση του κτήματος της οικογένειας για λογαριασμό του κουνιάδου του, του συνταξιούχου πλέον καθηγητή Σερεμπριάκωφ. Όταν ο Σερεμπριάκωφ, μαζί με τη νεαρή και όμορφη σύζυγό του Γιελένα, έρχεται να ζήσει στο κτήμα, η παρουσία του προκαλεί ταραχή. Ο Βάνιας, απογοητευμένος από τη ζωή του και την ανούσια αφοσίωσή του στον καθηγητή, συνειδητοποιεί ότι έχει σπαταλήσει τα χρόνια του σε μάταιες προσπάθειες.

Παράλληλα, ο γιατρός Αστρώβ, που συχνά επισκέπτεται το κτήμα, γοητεύεται από την Γιελένα, ενώ η Σόνια, κόρη του καθηγητή από τον πρώτο του γάμο, είναι ερωτευμένη με τον Αστρώβ. Ωστόσο, οι έρωτες αυτοί είναι χωρίς ανταπόκριση, προκαλώντας συναισθηματική σύγχυση και θλίψη στους χαρακτήρες.

Το έργο αντικατοπτρίζει την αίσθηση της απογοήτευσης, της ανεκπλήρωτης αγάπης και της αναζήτησης του νοήματος της ζωής, που παραμένουν διαχρονικά θέματα με σημασία ακόμα και σήμερα.

Σημείωμα του Δημήτρη Καταλειφού
«Ο Τσέχωφ ήταν και παραμένει ένας από τους πιο αγαπημένους θεατρικούς συγγραφείς της γενιάς μου. Ο Θείος Βάνιας είναι ένα από τα τέσσερα σπουδαία έργα του, με πρόσωπα που οι περισσότεροι ηθοποιοί ονειρεύονται να ζωντανέψουν. 

Όταν μου έγινε η τιμητική πρόταση από τον Νίκο Διαμαντή να παρουσιάσω κάτι στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, αυθόρμητα μου γεννήθηκε η σκέψη και η επιθυμία για τον Θείο Βάνια. Πήρα το ρίσκο, πέρα από ομώνυμο ρόλο, και να σκηνοθετήσω αυτό το έργο, το οποίο μιλάει για πολλά θέματα της ζωής, αλλά με πιο κυρίαρχο το θέμα του χρόνου.

Ο χρόνος και ο άνθρωπος. Παρά τις τεράστιες αλλαγές που έχουν συμβεί από την εποχή που γράφτηκε - λίγο πριν το 1900- έως σήμερα, η αγωνία της ανθρώπινης ψυχής για τον χρόνο που χάθηκε και για τον χρόνο που απομένει, είναι η ίδια. Η απόσταση ανάμεσα σε αυτό που ονειρευόμαστε και σε αυτό που εν τέλει ζούμε και μας αφήνει ανικανοποίητους, παραμένει διαχρονικός καημός. Και η ανθρώπινη αντοχή αποτελεί διαχρονικό χαρακτηριστικό.

Ο Θείος Βάνιας είναι ένα έργο συνόλου και όλοι οι συντελεστές της παράστασης πασχίζουμε να το υπηρετήσουμε με αγάπη. Μακάρι να καταφέρουμε να συλλάβουμε και να αναδείξουμε κάτι από τη βαθιά του ποίηση».

Συντελεστές
Μετάφραση: Χρύσα Προκοπάκη 
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καταλειφός 
Σκηνικό: Μικαέλα Λιακατά 
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα 
Μουσική-Σχεδιασμός ήχου: Σταύρος Γασπαράτος 
Φωτισμοί: Ανδρέας Σινάνος 
Επιμέλεια κίνησης: Στέλλα Κρούσκα 
Βοηθοί σκηνοθέτη: Φοίβος Σαμαρτζής, Τιγκράν Αμπραμιάν
Βοηθός σκηνογράφου: Ξένια Κούβελα 
Βοηθός ενδυματολόγου Α: Δήμητρα Σαρρή
Βοηθός ενδυματολόγου Β: Κατερίνα Ανδριανού
Βοηθός συνθέτη: Αλεξάνδρα Κατερινοπούλου
Ραφή κοστουμιών: Ευαγγελία Τσιούνη, Γιώργος Παρλιάρος
Κατασκευή παπουτσιών: Ηλιόθερμα και Andrioti Shoes
Επικοινωνία – Γραφείο Τύπου παράστασης: Μαρία Τσολάκη
SocialMedia – Διαφήμιση: Renegade Media, Βασίλης Ζαρκαδούλας
Συμπαραγωγή: Τεχνηχώρος

Διανομή (με σειρά εμφάνισης):
Νένα: Κλεοπάτρα Τολόγκου 
Γιατρός Άστρωφ: Παναγιώτης Μπουγιούρης
Βάνιας: Δημήτρης Καταλειφός 
Σερεμπριακώφ: Βαγγέλης Ρόκκος 
Τελιέγκιν: Μενέλαος Χαζαράκης 
Σόνια: Αμαλία Νίνου 
Ελένα: Τζένη Θεωνά 
Μαρία Βασίλιεβνα: Στέλλα Κρούσκα 
Εφήμ: Φοίβος Σαμαρτζής