ΧΡΗΜΑ | Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Ένα μικρό κέρμα μπορεί να χωράει τον πολιτισμό της εποχής του και να αναβιώνει γεγονότα που συνέβησαν προ 2.500 ετών. Έργα τέχνης που έχουν δυστυχώς χαθεί, αλλά το στίγμα τους διασώζεται πάνω σε χρυσά ή αργυρά νομίσματα. Ένα ευρώ, που σήμερα μπορεί να μοιάζει ευτελές λόγω της μικρής του αξίας και τόσο αυτονόητα καθημερινό στις συναλλαγές, ίσως αποκαλύψει μυστικά στους ανθρώπους που θα ζουν μετά από 2.000 χρόνια.
Δεν είναι υπερβολή, είναι η συνέχεια του ανθρώπινου αποτυπώματος, το οποίο η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως μέσα από αρχαία νομίσματα. Δεν θα γνωρίζαμε πως ήταν η οροφή του ναού του Απόλλωνα, αφού δεν διασώζεται, αν δεν ήταν χαραγμένη σε αρχαίο νόμισμα των Δελφών, ούτε θα μπορούσαμε να φανταστούμε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Ασκληπιού αν δεν υπήρχε το νόμισμα της Επιδαύρου.
Την ευκαιρία στο κοινό να έρθει σε επαφή με χαμένα κομμάτια της ιστορίας δίνουν το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank. Οι δύο φορείς συνεργάζονται για πρώτη φορά και διοργανώνουν από κοινού μία μεγάλη έκθεση, με τίτλο «ΧΡΗΜΑ. Σύμβολα απτά στην αρχαία Ελλάδα». Η έκθεση, που ξεκίνησε στις 2 Νοεμβρίου 2017 και θα διαρκέσει έως τις 15 Απριλίου 2018, θα παρουσιάσει εξαιρετικά δείγματα της αρχαίας νομισματοκοπίας, προερχόμενα κατά κύριο λόγο από τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank, μία από τις σημαντικότερες του είδους της παγκοσμίως.
Το θέμα της έκθεσης σχετίζεται με τις ποικίλες αναφορές και ερμηνείες των συμβόλων που είναι χαραγμένα επάνω στα νομίσματα, από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. έως τη ρωμαϊκή περίοδο. Το νόμισμα, που από την απαρχή της παρουσίας του καταργεί την ανταλλακτική οικονομία και αποτελεί το βασικό μέσο συναλλαγής των ανθρώπων, στην αρχαιότητα ήταν και σύμβολο, δείγμα των συνθηκών και των δεδομένων της εποχής του, τον τόπο και των αρχών εξουσίας.
Η έκθεση διαρθρώνεται σε οκτώ θεματικές ενότητες. Η πρώτη επαφή γίνεται με τα ανεικονικά νομίσματα, για να περάσουμε στην εξέλιξη του νέου μέσου συναλλαγής, του κέρματος, που καθιερώθηκε και εξαπλώθηκε τάχιστα στον αρχαίο κόσμο, φέροντας ακόμη και συγκεκριμένες ονομασίες, όπως, χελώνες, δαρεικοί, γλαύκες κλπ. Στη συνέχεια, παρατηρώντας την εικονογραφία, ο επισκέπτης διαπιστώνει ότι οι όψεις των νομισμάτων μετατρέπονται σε σύμβολα μέσα από ένα ευρύ πεδίο και σταδιακά αποτυπώνουν θρησκευτικά σύμβολα, εμπορικά αγαθά, έργα τέχνης, ιστορικά γεγονότα και αφηρημένες έννοιες, όπως ο πλούτος, η ευημερία, η νίκη. Από την μετεξέλιξη του νομίσματος σε απτό σύμβολο δεν λείπουν και τα προπαγανδιστικά μηνύματα της εκάστοτε εξουσίας και εκδότριας αρχής (π.χ. οι κεφαλές των διαδόχων - βασιλέων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ως μέσο εδραίωσης τους στην εξουσία). Η περιήγηση ολοκληρώνεται με την ανάδειξη του ρόλου του νομίσματος στην κοινωνία και με μία σύντομη αναφορά στην αρχαιοελληνική τραπεζική δραστηριότητα, με το κοινό να έχει την ευκαιρία να δει από κοντά και τη σχηματική αναπαράσταση μίας τράπεζας του 2ου π.Χ. αιώνα.
85 νομίσματα από τη Συλλογή της Alpha Bank παρουσιάζονται μαζί με 159 αριστουργήματα από 29 Αρχαιολογικά Μουσεία και Συλλογές της Ελλάδος, 2 Αρχαιολογικά Μουσεία της Ιταλίας, το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο του Λούβρου. Την έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με λήμματα όλων των εκθεμάτων, και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
Επιμελητές της έκθεσης είναι οι: καθηγητής Nίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Γιώργος Τασούλας, Αρχαιολόγος MPhil., Επιμελητής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, Επιμελήτρια Νομισματικής Συλλογής Alpha Bank. Η ιδέα και ο συντονισμός ανήκει στον κύριο Ν. Σταμπολίδη και την κυρία Δ. Τσαγκάρη.
Ακτινοφόρος κεφαλή Ηλίου
150 – 100 π.Χ.
© Ρόδος, Παλάτι Μεγάλου Μαγίστροου
Φωτο Πάρις Ταβιτιάν
