Yael Bartana. Δύο λεπτά πριν τα μεσάνυχτα [Two minutes to midnight]

Η Yael Bartana έχει αναπτύξει εδώ και είκοσι χρόνια μια καλλιτεχνική πρακτική που αξιοποιεί πλήρως το βίντεο και την κινούμενη εικόνα με σκοπό να εξετάσει λιγότερο γνωστές πτυχές της ιστορίας καθώς και περιστατικά που έχουν επηρεάσει τη διαμόρφωση συλλογικών ταυτοτήτων και συνειδήσεων. Ιστορικές πολιτικές ομιλίες, διαδηλώσεις, ακτιβιστικές δράσεις και άλλα συμβάντα του παρόντος ή του πρόσφατου παρελθόντος καταγράφονται επανεκτελούνται ή διασκευάζονται με σκοπό την κριτική επανεξέτασή τους.

Με τον ίδιο τρόπο και παράλληλα με την χαρακτηριστική της οπτικοακουστική πρακτική, η Yael Bartana δημιουργεί εγκαταστάσεις με νέον όπου φράσεις, δηλώσεις, συνθήματα αποκτούν γλυπτική υπόσταση ενώ αποτελούν παράλληλα σύμβολα ενός ακόμα απραγματοποίητου πολιτικού οράματος. Το έργο What if Women Ruled the World [Τι και αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο] (2016) προσαρμόστηκε ως εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας, σε δύο γλώσσες, Ελληνικά και Αγγλικά, στη βόρεια και νότια πρόσοψη του κτιρίου Φιξ, θέτοντας πλέον το αρχέτυπο ερώτημα στους διερχόμενους της λεωφόρου Συγγρού. 

Σε συνάρτηση με τον κύκλο του ΕΜΣΤ, παρουσιάζεται το βίντεο Two Minutes To Midnight [Δύο λεπτά πριν τα μεσάνυχτα] 2021, ένα έργο βασισμένο στη δίωρη περφόρμανς του 2017 με τίτλο What If Women Ruled the World? Μέσα σε ένα χώρο που αποτελεί αντίγραφο του σκηνικού της ταινίας του Στάνλευ Κιούμπρικ Dr. Strangelove, 1964, παρακολουθούμε να εξελίσσεται το σενάριο μιας πιθανής πυρηνικής σύρραξης, Σε αντίθετη όμως με την ταινία, το συμβούλιο της απειλούμενης χώρας αποτελείται μόνο από γυναίκες. Εμπειρογνώμονες αναγνωρισμένες σε πεδία όπως η άμυνα, ο ειρηνικός ακτιβισμός, η φιλανθρωπία και η πολιτική, εξετάζουν τρόπους αποκλιμάκωσης διεθνών κρίσεων, αναρωτιούνται αν είναι καλύτερο να πεθάνουν σε μια πράξη ειρήνης από το να επιζήσουν μετά από πράξεις βίας και αναλύουν μεταξύ άλλων, τη μάτσο διάσταση της πολεμοχαρούς, επιθετικής και χωροκτητικής συμπεριφοράς. Σε αυτό το βαθιά αντιπολεμικό έργο αντιμετωπίζονται σοβαρά ζητήματα με χιούμορ ενώ αναδεικνύονται πρακτικοί τρόποι αντιμετώπισης μιας παγκόσμιας απειλής με τρόπο εναλλακτικό και ριζικά διαφορετικό από εκείνον του πατριαρχικού κια κυρίαρχου μοντέλου εξουσίας. Ο τίτλος του έργου αναφέρεται στο Ρολόι της Αποκάλυψης, το ρολόι που επινόησε μια ομάδα επιστημόνων για να προσομοιώσει, συμβολικά, το πόσο κοντά είμαστε στο τέλος του κόσμου. Όταν η Yael Bartana πραγματοποίησε το έργο, το ρολόι της αποκάλυψης βρίσκονταν δύο λεπτά πριν τα μεσάνυχτα. Σήμερα, η εκτίμηση είναι ότι βρισκόμαστε μόλις 90 δευτερόλεπτα πριν το τέλος. 

Συντονισμός: Σταμάτης Σχιζάκης 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Yael Bartana γεννήθηκε στο Ισραήλ το 1970. Ζει και εργάζεται στο Βερολίνο και Άμστερνταμ. Κατά τη διάρκεια του 1990 σπούδασε στην Ιερουσαλήμ (Bezalel Academy), στη Νέα Υόρκη (School of Visual Arts) και στο Άμστερνταμ (Rijksakademie van Beeldende Kunsten). Το έργο της έχει εκτεθεί ανά τον κόσμο-ενδεικτικά: στο Εβραϊκό Μουσείο στο Βερολίνο (2021) και στο MoMa PS1 στη Νέα Υόρκη (2008). Έχει συμμετάσχει στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο( 2014, 2010, 2006), στην Μπιενάλε του Βερολίνου (2012), στη Ντοκουμέντα 12 (2007), στην Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης (2005) και στη Μανιφέστα 4 (2002) και έχει λάβει πολλά διεθνή βραβεία για το έργο της-μεταξύ άλλων, το βραβείο του διεθνούς φεστιβάλ κινηματογράφου του Oberhausen (2010), το βραβείο Amselm Kiefer (2003), και, πιο πρόσφατα, τη διάκριση International Female Artists Summit Award (2023). Έργα της περιλαμβάνονται στις συλλογές σημαντικών μουσείων, όπως το MoMA στη Νέα Υόρκη, η Tate Modern στο Λονδίνο, το Centre Pompidou στο Παρίσι. Το 2024 θα εκπροσωπήσει τη Γερμανία στην 60η Μπιενάλε της Βενετίας (μαζί με τον Ersan Mondtag).